Sint-Truiden, Vlaanderen - Limburg
- Naam
- Slagmolen van Terbeek
- Ligging
- Terbeek 124
3800 Sint-Truiden
westzijde
op de Cicindria
kadasterperceel A120bis
Vlaanderen - Limburg
- Gebouwd
- voor 1830
- Verdwenen
- 1867, omgevormd in huis
- Type
- Watermolen
- Functie
- Oliemolen
- Bescherming
- niet,
- Database nummer
- 2608
Karakteristiek
Beschrijving / geschiedenis
De Molen van Terbeek of de Slagmolen was een olie- en hennepbraakmolen op een nog bestaande gesloten hoeve aan de westzijde van Terbeek (nr. 123) op de Cicindria.
De watermolen werd opgericht voor 1830 in hout en leem. We zien hem nog niet op de Ferrariskaart van ca. 1775. De molen staat aangeduid op de Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) met de naam "Slag Molen Moulin" (ca. 1844). Op de topografische kaart Vandermaelen is er op deze locatie reeds een U-vormige, later gesloten, hoeve met molen aanwezig, aangeduid als "Moulin à Huile et à Chanvre". Deze wordt nog steeds aangeduid als molen op de topografische kaart van 1886, al zou de molen vanaf 1867 afgeschaft worden (afschaffing molen kadastraal geregistreerd in 1867).
De Bestendige Deputatie van de provincie Limburg keurde op 13 augustus 1847 de vastgestelde pegelhoogte van 1,139 meter goed. De toenmalige eigenaar was Louis Brachet.
Eigenaars na 1840:
- voor 1844, eigenaar: Brachet Louis, rentenier te Sint-Truiden
- 1855, erfenis: Brachet Louis, de weduwe, rentenierster te Sint-Truiden
In de kadastergegevens staat over deze molen genoteerd: "Water-olie en hennip-braekmolen, gelegen op de beek in een gebouw in hout en leem in slegten staet, bevattende ten eerste: eenen oliemolen zamengesteld uit een paer steenen van eenen meter 75 centimeters middellijn en 30 centimeters diekte en eene pers met twee rompen; en ten tweede: twee hamers tot het kloppen van hennip. Deze twee werktuigen kunnen niet tegelijkertijd bewerkstelligd worden...".
De olie- en hennepbraakmolen werden in 1867 afgeschaft en omgevormd in een woonhuis. Er zijn geen resten meer aanwezig van de voormalige watermolen. De overige gebouwen van de gesloten hoeve bestaan nog en zijn opgenomen in de vastgestelde inventaris van het bouwkundig erfgoed.
Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS
Bouwkundige beschrijving van de gesloten hoeve (Verwinnen, Agentschap Onroerend Erfgoed, 2015)
Gesloten hoeve met gebouwen met een eind 19de- of 20ste-eeuws uitzicht. De hoeve is gelegen op de historische site van een voormalige watermolen aan de Melsterbeek en heeft een belangrijk beeldbepalend karakter in het omliggende open akkerlandschap.
Verankerde bakstenen gebouwen onder zadeldaken rond een gesloten binnenkoer. Vooral de straatgevel aan de noordzijde geeft het geheel zijn beeldbepalend karakter. Straatvleugel met centrale segmentboogvormige inrijpoort onder trapgevel met sierankers en duivenhuis. Links en rechts van de centrale vleugel haaks volume met aan de straatzijde in de puntgevel uilengaten. Rechtervolume met segmentboogvormige poort van een dwarsschuur. De verschillende volumes, met het woonhuis ten westen, hebben veelal een eind 19de- of 20ste-eeuws uitzicht met mogelijk een oudere kern.
De gebouwen werden sterk aangepast doorheen de jaren.
Literatuur
Archieven
Kadasterarchief Limburg, Mutatieschetsen en bijhorende mutatiestaten Sint-Truiden, afdeling II (Sint-Truiden), 1867/1.
Kaarten
Topografische kaart van België, Philippe Vandermaelen, uitgegeven in 1846-1854, schaal 1:20.000.
Topografische kaarten van België, Derde editie, Militair Cartografisch Instituut, uitgegeven in 1889-1900, schaal 1:20.000.◾
Werken
Lieven Denewet, "Inventaris van de Limburgse watermolens met hun pegelhoogtes (1846-1849)", Molenecho's, 39, 2011, nr. 2.
Herman Holemans & Werner Smet, "Limburgse watermolens. Kadastergegevens: 1844-1980", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1985.
Veerle Jacobs e.a., "Molens in Sint-Truiden - Gingelom - Borgloon", Tongeren, Werkgroep Molenzorg Zuid-Limburg, 1983.
G.K. Kockelberg, "Molens van Sint-Truiden", in: Ons Molenheem, Studiekring voor wind- en watermolens, Opwijk, jg. 30, nr. 4, okt.-dec. 2005, p. 87, ill.
"Langs Molenbeek en Melsterbeek in Sint-Truiden. De vier elementen", Sint-Truiden, Stadsbestuur, 2010 (Reeks: Open Monumentendag).
Agentschap Onroerend Erfgoed 2015: Gesloten hoeve. In Inventaris Onroerend Erfgoed. Opgehaald van https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/300712