Molenechos's Homepage Molenechos.org

Zonhoven, Vlaanderen - Limburg

Bestaande molen

Karakteristiek

Naam
Korenmolen, Termolen, Molen Vanstraelen
Ligging
Korenmolenweg 36
3520 Zonhoven
Termolen
op de Roosterbeek
kadasterperceel C982
Vlaanderen - Limburg
Geo positie
50.994736, 5.403083 (Google Streetview)
Eigenaar
Hubert Baren
Gebouwd
Voor 1432 / 19de eeuw / 1924
Type
Bovenslag watermolen
Functie
Korenmolen
Kenmerken
Gebouw dwars tegenover de waterloop
Gevlucht/Rad
Houten bovenslagrad, verwijderd
Inrichting
Nog gedeeltelijk
Toestand
Ingericht als woonhuis
Bescherming
niet,
Niet beschermd, wel erg beschermingswaardig en op vastgestelde inventaris bouwkundig erfgoed
Molenaar
Geen
Openingstijden
Niet toegankelijk
Database nummer
937
Ten Bruggencatenummer
50937  
© Foto: Paul Bauduin

Beschrijving / geschiedenis

Aan de Korenmolenweg, is nog het gebouw van de oude Coren Molen op de Roosterbeek bewaard gebleven. Het molen- en het woonhuis staan ten noorden en de dwarsschuur en de stal staan ten westen van het rechthoekig geplaveid erf, dat met een geplaveide weg met de straat is verbonden.

Aan die molen dankt het gehucht Ter Molen trouwens haar naam. De Korenmolen werd voor 1432 opgericht en is hiermee het oudste gebouw van Zonhoven.

De Bestendige Deputatie van de provincie Limburg keurde op 13 december 1848 de vastgestelde pegelhoogte van 0,650 meter goed.

Eigenaars sinds 1844:
- voor 1844, eigenaar: de Brouckmans Charles, de weduwe; rentenierster te Kerkom
- 1848, deling: de Brouckmans Charles, de erfgenamen, rentenier te Hoeselt
- 1854, registratie: De Brouckmans Charles, de weduwe en compagnie, rentenier te Hoeselt
- 1858, verkoop: Wauthier Charles (en compagnie), burgemeester te Avernas-le-Baudouin.
- 1880 verkoop: Santy Jan, Charlotte en Alexandrina, molenaars te Zonhoven.
- 1908, verkoop: a) Santy Jan, molenaar te Zonhoven (voor 1/2); b) Vanstraelen-Santy Jan, eigenaar te Zonhoven (voor 1/2).
-1924, verkoop: Vanstraelen-Beutin Richard, eigenaar te Zonhoven
- ca. 2000, eigenaar: Julia Hendrikx-Van Ratingen, Zonhoven
- eind 2012, verkoop: Hubert Baren

In de 19de eeuw en in 1924 werden grondige verbouwingen uitgevoerd.

Het gerenoveerd gebouw is thans ingericht als woonhuis, maar is evenwel nog goed als watermolen herkenbaar en heeft nog steeds watertoevoer. Het houten bovenslagrad is verwijderd, maar het sluiswerk is nog aanwezig.

Rond 2000 was de molen in het bezit van Julia Hendrikx-Van Ratingen. De molen werd eind 2012 verkocht aan Hubert Baren die de molen wenst te herstellen.

Op 2 juni 2016 ging de Molenbeek buiten haar oevers. He water vloeide 's ochtens dwars doorheen de oude molenaarswoning. In de aanpalende schuur stond het water 70 cm hoog. Het gebouw begon ook weg te zakken, terwijl een muur van het lemen huisje grote barsten vertoont. De eigenaarsfamilie Baren kwam tussen het stromende water meteen de schade opmeten. Thans staat de Korenmolen op instorten. Hij staat al enkele jaren leeg, omdat de vergunningsaanvraag voor een grondige renovatie aansleept. Door die leegstand heeft de oude molen echter erg afgezien. De eigenaar hoopt de renovatie alsnog rond te krijgen, vooraleer het gebouw instort.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Bouwkundige beschrijving (Agentschap Onroerend Erfgoed)
Molen- en woonhuis van drie traveeën onder zadeldak (mechanische pannen). Stijl- en regelwerk met witgekalkte, lemen vullingen op gepikte plint met lage bakstenen stoel; de laatste travee is versteend. Vier gepikte stijlen. Pannen beschieting van de linkerzijgevel.
Betonnen sluiswerk, waarvan de kom verdwenen is.
Waterrad (type houten bovenslagrad) verdwenen en asgat dichtgemetseld.
Binnenin nog een koppel maalstenen (in ronde houten steenkist), op houten maalzoldertje; drijfwerk verdwenen.
Dwarsschuur met stal van drie traveeën onder zadeldak (mechanische pannen). Stijl- en regelwerk met witgekalkte lemen vullingen. Schuurpoort en staldeur. Pannen beschieting der linkerzijgevel. 

Aanvullende informatie

Toon Royackers, "De Korenmolen staat te koop", in Zonhoven.nu, 01.06.2010.
De Korenmolen aan de Roosterbeek van Zonhoven staat te koop. Aan de 19de eeuwse molen dankt de deelgemeente Ter Molen trouwens haar naam. In het gebouw wordt wel al lang niet meer gemalen. Een gedeelte van het molenwerk is trouwens al verwijderd. Oppositiepartij SP.A vroeg maandagavond op de gemeenteraad dat de gemeente oog zou hebben voor de bescherming van het gebouw. "Desnoods moet Zonhoven de molen maar zelf aankopen," vond raadslid Sven Lieten. "Dat zijn we niet van plan," reageerde burgemeester Johny De Raeve (Open VLD). "Het gebouw is als uitzicht overigens beschermd, en daar zullen we als gemeente zeker over waken." De watermolen met woonhuis staat te koop voor 295.000 euro.

Literatuur

Lieven Denewet, "Inventaris van de Limburgse watermolens met hun pegelhoogtes (1846-1849)", Molenecho's, 39, 2011, nr. 2
Jos Molemans m.m.v. J. Mertens, Toponymie van Zonhoven. Leuven, 1982, XII-668 p. [Nomina Geographica Flandrica. Studiën en Monographieën uitgegeven door het Instituut voor Naamkunde te Leuven, Monografie XIII - Ook uitgegeven door het Gemeentebestuur van Zonhoven onder de titel: Zonhoven. Historisch-naamkundige studie].
Herman Holemans & Werner Smet, "Limburgse watermolens. Kadastergegevens: 1844-1980", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1985;
Bert Van Doorslaer, "Met de stroom mee of tegen de wind in? Molens in Limburg", Borgloon/Rijkel, Provinciaal Centrum voor Cultureel Erfgoed, 1996.
H. Melis, "Zonhoven", s.p., s.d.
M. Swillen, "Zonhoven in oude prentkaarten", Zaltbommel, 1972.
F. Schlusmans met medewerking van J. Gyselinck, A. Linters, R. Wissels, M. Buyle & M;-Ch. De Graeve, "Inventaris van het cultuurbezit in België. Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Hasselt, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 6N2 (He-Z)", Brussel - Gent, 1981.
Mailbericht Hubert Baren, 14.06.2013.

Persberichten
Willy Vandael & Filip Vranckx, "Korenmolen te koop", in: Het Belang van Limburg, 02.06.2010.
Toon Royackers, "De Korenmolen staat te koop", in Zonhoven.nu, 01.06.2010.
Toon Royackers, "Historische Korenmolen staat op instorten", Het Belang van Limburg, 4 juni 2016.

Overige foto's

Korenmolen, Termolen, Molen Vanstraelen, Zonhoven, Foto: Paul Bauduin | Database Belgische molens
© Foto: Paul Bauduin
Korenmolen, Termolen, Molen Vanstraelen, Zonhoven, Foto: Frans Van Bruaene, Laakdal, 15.03.2012 | Database Belgische molens
© Foto: Frans Van Bruaene, Laakdal, 15.03.2012
Korenmolen, Termolen, Molen Vanstraelen, Zonhoven, Oude prentkaart (coll. R. Van Ryckeghem, Sint-Andries) | Database Belgische molens
© Oude prentkaart (coll. R. Van Ryckeghem, Sint-Andries)
Korenmolen, Termolen, Molen Vanstraelen, Zonhoven, Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Verzameling Ons Molenheem
Korenmolen, Termolen, Molen Vanstraelen, Zonhoven, Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Verzameling Ons Molenheem