Korbeek-Lo (Bierbeek), Vlaanderen - Vlaams-Brabant
- Naam
- Kleine Molen, Papiermoleken
- Ligging
- Oaselaan 27
3360 Korbeek-Lo (Bierbeek)
grens met Leuven
op de Molen- of Parkbeek
kadasterpercelen B387 en 388
Vlaanderen - Vlaams-Brabant
- Geo positie
- 50.860882, 4.740851 (Google Streetview)
- Eigenaar
- Privaat
- Gebouwd
- voor 1472 / 1722 / 1864
- Type
- Onderslag watermolen
- Functie
- Papiermolen, later wasserij
- Kenmerken
- Bakstenen gebouw
- Gevlucht/Rad
- Onderslagrad (verwijderd)
- Inrichting
- Verwijderd
- Toestand
- Vervallen
- Bescherming
- niet,
Niet beschermd - Molenaar
- Geen
- Openingstijden
- Niet toegankelijk
- Database nummer
- 6807
Karakteristiek
© Foto Willem Jans
Beschrijving / geschiedenis
De Kleine Molen of het Papiermoleken is een watermolen op de Molen- of Parkbeek, aan de Oaselaan 27 (20 meter stroomopwaarts van de beek), op de grens met Leuven.
Op een kaart uit 1596 wordt "de moelen opt vuelen broeck" in het gehucht Touerloe (Overlo) afgebeeld. Deze watermolen vormde vanaf 1472 een afzonderlijk vol leen, los van het Hof van Overlo. Het leen van de watermolen omvatte naast de molen een woonhuis, een bakoven en stallen, twee stukken beemd langs de Molenbeek en een vijver. De toenmalige molen verdween tussen 1675 en 1722, waarschijnlijk door vernieling tijdens de Franse invallen.
Hij werd in 1722 heropgericht als een papiermolen. In 1864-1865 werd het molengebouw (op het kadasterperceel B387) afgebroken en volledig herbouwd (op het perceel B388a), maar bleef in werking als papier- en kartonmolen op waterkracht.
In de herbouwde watermolen werd niet enkel papier, maar ook en zelfs steeds meer karton vervaardigd. Bij de verkoop in 1883 was de fabriek al buiten werking.
In 1885 werd de vervallen papier- en kartonfabriek omgevormd in een waterwolwasserij ("lavoir de laine mû par eau") en in 1900 in een aluminiumgieterij met wateraandrijving.
Het park werd begin 20e eeuw verkocht aan een handelaar uit Korbeek-Lo die het in gebruik nam als ‘lusthof’ met tropische boomsoorten en eilandjes in de vijver. Een dreef en een boomgaard kwamen erbij.
In 1914 brandde het gebouw af. Na de heropbouw werd het gebouw niet meer als watermolen ingericht.
Het gebouw geraakte in veval.
De paters Redemptoristen namen in 1970 het molengebouw in gebruik en verkochten het in 1988 aan de Broeders van Liefde. Deze zagen de helende werking van het natuurgebied voor psychiatrische patiënten. Het molengebouw werd een vermaard ‘na-kuurhome’ van het centrum Sint-Camillus in Korbeek-Lo (Bierbeek). Het was een huis waar patiënten die ontslagen zouden worden een tijdje werden opgevangen voor ze terug naar huis konden. Deze instelling is verplaatst naar een nieuwbouw in de (nabijgelegen) Oudebaan nr. 293 te Leuven waar het nog altijd de benaming "Papiermoleken" draagt. Het gebouw werd een ruïne en het park een wildernis.
De bypass en de molenvijver zijn er nog steeds. Het verval op de Molen- of Parkbeek bedraagt 1 meter.
De vallei van de Molenbeek heeft een zeer hoge natuurwaarde. Het is een strook van drassige en bosrijke percelen met weelderige kruidengroei die Lovenjoel en Korbeek-Lo met Heverlee verbindt. De omgeving van het Papieren moleken is tevens een belangrijk waterwinningsgebied.
Het robuuste hoofdgebouw dat opvalt vanaf de straat en panoramisch zicht biedt over de Molenbeekvallei in het noorden en de boomgaard in het zuiden, telt 3 verdiepingen van 150m² en een deels ingestorte dakverdieping. Tegen de hoofdbouw staat een kluwen van bijgebouwen klaar voor de sloop, maar de voormalige kapel blijft met z’n elegante boogramen herkenbaar.
Het gebouw en het domein werden in 2019 door bemiddeling van vastgoedmakelaar Miss Miyagi uit Leuven verkocht aan een groep cohousers.
Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Adolphe Massaer-Meyer Adolphe, boekdrukker te Leuven
- 14.08.1848, verkoop: a) Belpair-Teichman Alfonsius Hypolite, ingenieur te Antwerpen, b) Belpair Alfred Jules, ingenieur te Antwerpen en c) Belpair Jan-Baptist Ferdinand, minderjarige te Antwerpen (notaris Van Boekel)
- 24.04.1868, verkoop: Joos Alexander, kartonfabrikant te Korbeek-Lo (notaris Roberti)
- 22.04.1883, verkoop: Blijckaerts-Streel Petrus Henricus, zonder beroep te Korbeek-Lo (notaris Van der Auwera - vervallen fabriek)
- 18.08.1892, erfenis: a) Blijckaerts Henriette en b) Blijckaerts Lucie, te Beauvechain (overlijden van Petrus Blijckaerts)
- 1902, mutatie: Blijckaerts Lucie, zonder beroep te Beauvechain
- 02.10.1912, verkoop: De Lantsheer-Blijckaerts Joseph Marie Jean, geneesheer te Beauvechain (notaris Hollanders)
- 1970, verkoop: Paters Redemptoristen
- 1988, verkoop: Broeders van Liefde
- 2019, verkoop: private eigenaar (groep cohousers)
De renovatiewerken begonnen in november 2022.
Lieven DENEWET, Urbain RADELET & Herman HOLEMANS
Aanvullende informatie
Miss Miyagi onderzocht deze locatie, werkte herbestemmingsscenario's uit en was bemiddelaar in de verkoop. 9 maanden na de start van het onderzoek zijn de gebouwen en gronden verkocht aan een groep cohousers die zich laten begeleiden door een professionele partner. Samen gaan ze op deze unieke plek een cohousingproject ontwikkelen. Miss Miyagi realiseerde in dit project een bijzondere meerwaarde voor de huidige eigenaars, de gemeente Bierbeek en de toekomstige gebruikers. Win-win-win! Miss(ie) geslaagd!
Adres: Oaselaan 27, 3260 Bierbeek
Vloeroppervlakte: 2ha 48a 21 ca
Prijs: Startprijs vanaf €650.000
Op de grens tussen Leuven en Bierbeek ligt een natuurgebied van 2ha mét ruïnes (op 3 km van de Leuvense binnenstad) te wachten op een nieuwe bestemming. Deze unieke site langs de Molenbeek heeft een rijke historie die teruggaat tot 1722 toen een papierfabriekje als eerste neerstreek op deze terreinen langs de Molenbeek
Geschiedenis
Het Papiermoleken is één van de watermolens langs de Molenbeek waar begin 18e eeuw een park met verschillende vijvers werd bij aangelegd. De molen werd uitgebreid en werd een papierfabriekje, een wolwasserij en een aluminiumgieterij. Het park werd begin 20e eeuw verkocht aan een handelaar uit Korbeek-Lo die het in gebruik nam als ‘lusthof’ met tropische boomsoorten en eilandjes in de vijver. Een dreef en een boomgaard kwamen erbij.
Heden
De paters Redemptoristen namen het later in gebruik en verkochten het in 1988 aan de Broeders van Liefde. Deze zagen -terecht!- de helende werking van het natuurgebied voor psychiatrische patiënten en een vermaard ‘na-kuurhome’ van het centrum Sint-Camillus werd opgericht langs de Oaselaan. Enkele decennia later zijn de patiënten vertrokken en de gebouwen ruïnes en het park een wildernis, maar de potentie blijft waardoor nu kansen vrijkomen voor een nieuwe bestemming.
Het robuuste hoofdgebouw dat opvalt vanaf de straat en panoramisch zicht biedt over de Molenbeekvallei in het noorden en de boomgaard in het zuiden, telt 3 verdiepingen van 150m² en een deels ingestorte dakverdieping. Tegen de hoofdbouw staat een kluwen van bijgebouwen klaar voor de sloop, maar de voormalige kapel blijft met z’n elegante boogramen herkenbaar. Het geheel houdt, afhankelijk van het humeur van de toeschouwer, het midden tussen ‘zeer slecht’ en ‘een redelijke basis om van te vertrekken’.
Een dreef met forse platanen brengt je langs een boomgaard en een hooiland tot bij de voormalige watermolen. Een eenvoudig volume, met een gelijkvloers en een dakverdieping onder oude houten spanten. Achteraan klettert het water langs de betonnen zijtak van de Molenbeek. Een paar overblijfsels van de molen zijn nog vaag herkenbaar. Even verderop de reusachtige vijver, groen van het kroos. De treurwilgen in en hangend over het water.
Toekomst
De groene, rustige en ecologische omgeving op een boogscheut van Leuven is werkelijk uniek. Van de Vlaamse tot de Europese overheid wordt de site erkend als uiterst waardevol natuurgebied. Het maakt deel uit van het natuurschoon langs de Molenbeek dat zich uitstrekt van de abdij van Park tot in Lubbeek. Het park zal ten allen tijde behouden moeten blijven en het toekomstige landschapsbeheer dat daarbij hoort, is een grote uitdaging.
Het is een uitdaging om het potentieel van het landschap en het molenhuis maximaal te benutten door het beschermende karakter. Een scenario waarin het natuurgebied een (gedeeltelijke of occasionele) publieke bestemming krijgt, zou bovendien voor een grote maatschappelijke meerwaarde zorgen. Aangezien het niet beschermde gebouw van de molen in het natuurgebied staat, zijn de herbestemmingskansen voor dit gebouw beperkt. Het is momenteel vergund als ‘stalling’ en kan bijgevolg geen woon- of kantoorfunctie krijgen. Misschien kan de molen wel terug aan het werk?
Een driehoekige zone tussen de Oaselaan en de boomgaard, zijnde de gebouwen aan de straat, bieden wel veel herbestemmingskansen. Het is een bouwzone van zo’n 1500m². De bestaande gebouwen kunnen gerenoveerd worden in hun huidige vorm of er kan een nieuwbouwvolume gerealiseerd worden. Bij nieuwbouw gelden echter andere normen waardoor dit nieuw volume lager hoort te zijn dan het bestaande, zijnde nog maar 2 verdiepingen en een dakverdieping.
Omwille van de ligging buiten het dorpscentrum en de aard van de bebouwing en open ruimte in de omgeving heeft een klassiek appartementsgebouw geen voorkeur. Andere vormen van collectief wonen en bouwen kunnen wel kansen krijgen, op basis van het beleid van de gemeente.
Miss Miyagi gebruikt een alternatieve werkwijze bij de verkoop van vastgoed. Om die reden vraagt Miss Miyagi u om de werkwijze en algemene voorwaarden van Miss Miyagi opgenomen op deze website, door te nemen. Indien er vragen zijn kan u zich melden via karel@missmiyagi.eu of telefonisch op 0468 299 722. Miss Miyagi is telefonisch bereikbaar op maandag t.e.m. vrijdag van 9.00u tot 18.00u.
Bezoek aan het gebouw is mogelijk op afspraak. Tevens organiseert Miss Miyagi een infomoment op dinsdag 17 april om 20u over de integratie van een cohousingproject in de gebouwen. Indien u interesse heeft om hier aanwezig te zijn, kan u zich aanmelden door een mail te versturen naar karel@missmiyagi.eu (verkocht in 2019).
Voor uw eigen veiligheid adviseert Miss Miyagi u de leegstaande gebouwen en het natuurgebied niet te bezoeken op eigen initiatief.
Literatuur
A. Meulemans, "De Leuvense watermolens in Eigen Schoon en de Brabander", jaargang 46, nr. 1-2, 1963, p. 34-37.
A. Meulemans, "Leuvense Ambachten. De Maalders", in: Eigen Schoon en de Brabander, XLVII, 1964, p. 271-300:
M. Tits, "De Leuvense watermolens in Mededelingen van de Oudheidkundige Kring voor Leuven en omgeving", jaarboek 1986, p. 3-5, 23-26.
M.A. Duwaerts e.a., "De molens in Brabant", Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961.
Herman Holemans, "Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 4: arrondissement Leuven (A-L)", Kinrooi, Studiekring 'Ons Molenheem', 1993.
G. Vandegoor, "Leuven", 1998.
E. Van Even, "Louvain dans le passé et le présent", Leuven, 1895.
Open monumentendag Korbeek-Lo, diverse brochures, 8 september 1996
Wandelen in Bierbeek, Bierbeek, 1980
Wandelen in Bierbeek, Bierbeek, 1987
Gemeente Bierbeek, map Documentatie en Historiek
Bierbeekse kroniek, Heemkundige kring Bierbeek, 1978
Jansen, J.E. , Bierbeek, schets eener historische beschrijving, drukkerij Meulemans-De Preter, Leuven, 1906
De Seyn, Eug., Geschied- en aardrijkskundig woordenboek der Belgische gemeenten, Uitgeverij Brepols, Turnhout
Gemeenten van België, geschiedkundig en administratief-geografisch woordenboek, Gemeentekrediet van België, 1980
't Parks Maandschrift, Heverlee, 1906
Bouwen door de eeuwen heen, Inventaris van het Cultuurbezit in Vlaanderen, Architectuur deel 1, Provincie Brabant - Arrondissement Leuven
van Uytven, R., Leuven, de beste stad van Brabant, geschiedenis van het stadsgewest Leuven omstreeks 1600, Stadsbestuur Leuven, Leuven, 1980.
Persberichten
Raymond Billen, "Vertellers bundelen oude verhalen over vernieuwde watermolens", Het Nieuwsblad, 22.10.2016.
Mailberichten
Willem Jans, 29.05.2014.
Robert Van Ryckeghem, 16.03.2023.
