Deze waterpompmolen is gelegen in de beboste vallei van de Almache. Op deze plaats waren vroeger diverse industriële activiteiten uitgeoefend: een papier-, een olie- en een schorsmolen bij een leerlooierij (vandaar de plaatsnaam "la Tannerie").

In 1870 kwam hier een eerste waterpompinstallatie, aangedreven door een houten waterrad. Deze werd gebruikt voor de landbouw en om het dorp te voorzien van drinkwater. Er was een belangrijke druk nodig om een niveauverschil van 48 meter te overbruggen tussen de bron en het waterreservoir in het dorp. In 1921 werd een nieuw metalen waterrad geplaatst. Deze werkte tot in 1953 toen de waterdistributie gemoderniseerd werd.

Het metalen onderslagrad heeft een diameter van 3 meter en i 1,13 meter breed. Hij brengt twee zuigerpompen in beweging. p> In 1991-1995 werden zowel het gebouw als het mechanisme hersteld. Hiervoor werd 170.000 frank subsidie verleend door de Koning Boudewijnstichting, met steun van de Nationale Loterij. Didactische muurpanelen tonen de werking aan van deze zeldzame waterpomp, aangedreven door een watermolen! Het binnenwerk is permanent zichbaar, doorheen een traliewerk. Op aanvraag bij de toeristische dienst van Daverdisse kunnen ook geleide bezoeken aangevraagd worden. (LD)

--------------------------------------

Station de pompage située le long de la Wimbe et qui alimente le château d'eau de Haut-Fays.

Au lieu-dit "La Tannerie", sur le territoire de Porcheresse se trouve un type de machine relativement rare en Belgique, digne d'être sauvegardée et mise en valeur. Elle est abritée dans un bâtiment en pierre du pays sous une toiture d'ardoise à deux versants.
Pour répondre aux nouveaux besoins en eau, générés par l'extension de l'agriculture et l'augmentation de la population, une premiére machine élévatrice avec roue en bois fut construite en 1870 sur le site. En 1921, une roue métallique remplaça l'ancienne roue en bois. Cette derniére fonctionna jusqu'en 1953 lorsque la modernisation du réseau de distribution d'eau entraîna son arrêt définitif.
Alimentée par une source abondante et entraînée par une partie des eaux de l'Almache, la machine élévatoire (4 pompes à pistons actionnées par une roue hydraulique) déversait son débit dans un réservoir situé 47 m plus haut et à 700 m d'elle_; cette eau précieuse alimentait en eau potable le village de Porcheresse.

------------

Porcheresse is een klein Waals dorp in de provincie Luxemburg, 20 km ten ZW van Rochefort. De omgeving is gaaf en bosrijk. Het bezit geen monumenten van formaat. Wie zich vanuit het dorp, dat op een plateau ligt, een kleine kilometer naar een 50 m lager gelegen riviertje Almache Rau begeeft, vindt daar een gebouwtje, met aan de voorzijde een deur en aan weerszijden een klein raam. Deze zijn zo voorzien dat men goed kan binnenkijken. En dat biedt een kleurrijke verrassing: een heuse, complete pompwatermolen, al zij het ditmaal niet met een reuzegroot rad. Hier is het rad slechts 3 m hoog. Het heeft niettemin de Porcheressenaren gedurende 80 jaar zuiver drinkwater bezorgd.

Voor zover nog kon worden nagegaan, dateert deze inrichting van rond 1870 en bleef ze in dienst tot 1953. Het oorspronkelijk houten bovenslagrad werd inmiddels door een ijzeren vervangen, maar de pompen zouden nog de oorspronkelijke zijn.

De voeding gebeurde met het water van de Almache Rau, waarvan een aftakking 600 m stroomopwaarts het debiet voor de molen leverde. Het opgepompte water was hier totaal van gescheiden en werd geleverd door een nabije bron. Het hierbij gegeven schema is klassiek en volledig. De twee beugel-drijfassen bedienen alternerend twee dubbele zuigerpompen. De continuïteit werd verzekerd door een zuig- en een persketel. Het water werd 47 m opgevoerd door een 700 m lange persleiding en voedde wasplaatsen, drinkbekkens en fonteinen verspreid over het grondgebied van de gemeente.

In Wallonië was 1991 het “Jaar van de Fonteinen”. Dit gaf aaanleiding tot het herstellen van het ge-bouw waarin deze - toen verwaarloosde - pomp-molen zich bevindt. In 1994 kreeg een restauratie-project van de machine zelf een aanmoediging vanuit de Koning Boudewijnstichting, met als motivatie zijn didactische, documentaire en toeristische waarde. Samenwerking van de gemeente met talrijke vrijwilligers leidde tot een voorbeeldig resultaat, waarbij de wandelaar-bezoeker door een bord met tekst en tekening wordt geïnformeerd en – onafhankelijk van openingsuren – een goede kijk heeft op een zeldzaam stukje patrimonium. Ook de folder die de gemeente Daverdisse, waar Porcheresse deel van uitmaakt, hierover verspreidt, is een model.72 We staan hier ver af van het verdoken bestaan van de Brugse pompwatermolen …

Het pomphuis van Porcheresse aan de Almache. Voorbeeldig hersteld in 1991/1996, maar beschikt niet meer over water. Toegangsdeur en zijramen zijn zo opgevat dat een binnenzicht steeds mogelijk is. Informatiebord op de rechter-zijmuur (LMA n° 22, p. 24).72

SCHEMA VAN DE POMPWATERMOLEN VAN PORCHERESSE (folder S.I.).

 Foto: toestand in 1996,  juist vóór de herstelling van het mechanisme (folder S.I.)
- rechts: het bovenslagrad;
- vooraan rechtsonder: wateras met kruk;
- midden-links: de drijfstang in vorkvorm bedient de dubbelwerkende horizontale plunjerpompen;
- midden-boven: boven elkaar: zuig-, pers- en windketel met de 4 opvoerverbindingsleidingen in x-vorm.

Literatuur

Karel Broes, "Pompwatermolens", in: Molenecho's, XXXII, 2004, nr. 3, p. 298;
Nathalie de Harlez-de Deulin e.a., "Les ouvrages hydrauliques", Alleur, 1997;
"De la Meuse à l'Ardenne", nr. 22, 1996, p. 24.