Molenechos's Homepage Molenechos.org

Dworp (Beersel), Vlaanderen - Vlaams-Brabant

Bestaande molen

Karakteristiek

Naam
Steynenhofmolen, Molen van het Stenen Hof
Ligging
Alsembergsesteenweg 639
1653 Dworp (Beersel)
op de Kapittelbeek
Vlaanderen - Vlaams-Brabant
Geo positie
50.731369, 4.294421 (Google Streetview)
Eigenaar
Yannick Duhaut
Gebouwd
Voor 1321 / 1803
Type
Bovenslag watermolen
Functie
Papier- en kartonmolen
Kenmerken
Maakte deel uit van boerderij
Gevlucht/Rad
Bovenslagrad (verdwenen)
Inrichting
Verdwenen
Toestand
Molenvreemde bestemming
Bescherming
M: monument, DSG: dorps- en stadsgezicht,
21.05.2003
Molenaar
Geen
Openingstijden
Niet toegankelijk
Database nummer
1341
Ten Bruggencatenummer
51341  
© Foto: Donald Vandenbulcke, Staden, 29.05.2010

Beschrijving / geschiedenis

Het Stenen Hof te Dworp is een oud pachthof dat in 1321 vermeld werd als "Curia Tersteent" in een cijnsboek van de abdij van Nijvel. Vermoedelijk was toen al een watermolen aanwezig. Margaretha, weduwe van Ingelberg (I) Nolten, bezat toen het pachthof. Zij was zeker lid van de familie "uten Steenweghe" alias van der Noot.

Vermoedelijk was toen al een graanwatermolen aanwezig. Een akte van 1661 preciseert de ligging als "langs de beke comende uyt Halderbos (...) palende aen de strate comende van Huysinghen". In 1750 kocht een zekere Francis de Back, zijn zuster Margaretha en haar man Jan Mosselmans het hof en rond 1800 was Graaf Frans Gommaar Cornet de Grez de bezitter. In 1803 bouwde hij naast het hof een papierwatermolen, toen bekend onder de naam Noldens Molen. Ter gelegenheid hiervan werd een gedenksteen ingemetseld. De molen werd van water voorzien door de Kapittelbeek, de Steenputbeek en een vijver.

In 1850 huurde Edouard Kalvertos de molen. De graaf liet aan de molen en het pachthof aanzienlijke verbouwingswerken uitvoeren zodat het gezin Kalvertos er met een zeker comfort kon wonen en werken. Daarnaast werd er een nieuwe sluis gebouwd, een nieuw waterrad aangebracht en werden er nieuwe peilnagels geplaatst. In 1865 gaf Kalvertos als productie 6000 kg papier en karton per jaar op. Daarnaast was er een voorraad van 6000 kg lompen.

Na Kalvertos kwam een zekere Peetroons op de molen, en vervolgens ene Frans Goossens. Deze kocht in 1911 het goed Ter Motten aan de Molenbeek in Huizingen waar voorheen een papiermolen had gestaan, aan en bouwde er een kartonfabriek. Het binnenwerk van de Steynenhofmolen werd na het vertrek van Goossens uitgebroken en het gebouw werd benut door het landbouwbedrijf van het pachthof.

Het gebouw zou nog diverse bestemmingen krijgen. In de jaren 1960 werd het een rusthuis en tijdelijk ook een restaurant. In 2002-2004 overwoog de gemeente Beersel de gebouwen aan te kopen, met de bedoeling er de jeugdactiviteiten van Dworp te centraliseren, de vestiging van een voor- en naschoolse opvang en een afdeling van de kunst- en tekenacademie. Omwille van de zeer hoge vraagprijs zag de gemeente er van af en ging de molen opnieuw in private handen over.

Ter hoogte van het molenhuis stroomt het water als een dunne waterfilm en met een hoge snelheid over een betonnen afzink waarna het met een verval van 0,2 meter in het verder verloop van de beek terecht komt. Bypass op de rechteroever.

Niels Wennekes, Lieven Denewet, Edgar Winderickx

Literatuur

"En toen was er papier. Wandelgids voor de tentoonstelling in zaal Auvicom te Dworp op 19, 20, 21 en 23 oktober 2001", Heemkundig Genootschap van Witthem, Beersel, 2001;
L. Everaert & J. Boucherij, "Geschiedenis der gemeente Dworp", Antwerpen, 1877;
C. Theys, "Geschiedenis van Dworp", Brussel, 1948;
Herman Holemans, "Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 2: arrondissement Halle-Vilvoorde (A-L)", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem", 1991;
M.A. Duwaerts e.a., "De molens in Brabant", Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961;
Jos De Gelas, "Inventaris van de Brabantse papiermolens", in: Tijdschrift industrieel erfgoed, Voortzetting van: Driemaandelijks tijdschrift van de Vlaamse vereniging voor industriele archeologie, Gent, Vlaamse vereniging voor industriële archeologie, nr. 7, 1987, p. 15-25;
J. De Gelas, "Dworp, dorp van watermolens", in: Driemaandelijks tijdschirft van de Heemkring Rode "De Sprokkelaar", Sint-Genesius-Rode, jg. 8 (1985), nr. 1, p. 1-3; nr. 2, p. 1-5; nr. 3, p. 2-3.
Studie over de familie Nolten, in Brabantica.
Mailbericht Olivier Meert, 19.06.2013.

Overige foto's

Steynenhofmolen, Molen van het Stenen Hof, Dworp (Beersel), Foto: Niels Wennekes | Database Belgische molens
© Foto: Niels Wennekes
Steynenhofmolen, Molen van het Stenen Hof, Dworp (Beersel), Foto: Aimé Smeyers | Database Belgische molens
© Foto: Aimé Smeyers
Steynenhofmolen, Molen van het Stenen Hof, Dworp (Beersel), Foto: Aimé Smeyers | Database Belgische molens
© Foto: Aimé Smeyers
Steynenhofmolen, Molen van het Stenen Hof, Dworp (Beersel), Foto: Donald Vandenbulcke, 29.05.2010 | Database Belgische molens
© Foto: Donald Vandenbulcke, 29.05.2010