Deze rosmolen staat op de boerderij Colaertshille.
Ten zuidwesten voor het huis, naast het in 1976 gesloopte bakhuis, staat een bakstenen gebouw dat oorspronkelijk een vierzijdige houten rosmolen (buitenwerks ca. 8,55 x 9,40 m) was. De molen zou in 1875 gebouwd zijn. Na de eerste wereldoorlog werd de houten westwand door een bakstenen muur vervangen, maar de molen bleef nog een tijdlang in gebruik; later werd een zgn. paardenmanége geplaatst. Tijdens de tweede wereldoorlog moesten de drie nog bestaande houten wanden op hun beurt voor bakstenen muren wijken.
Thans zijn van de oude rosmolen nog bewaard: de drie ankerbalken (waarvan de pennen elk met twee wiggen verankerd waren), het bovengedeelte van de overeenstemmende stijlen (op de zuidkant), de stijlplaat met de gaten van de houten nagels waarmee de stijlen vastgemaakt waren (ook op de zuidkant), een horizontale tussenbalk (in de noordwestelijke hoek) met een opening voor het klauwijzer, één molensteen (diameter 118 cm).
In de zuidwestelijke hoek stond de haverpletter en in de zuidoostelijke hoek, links van de ingang, de karn.
Het paard liep in de molen, tegen de richting van de wijzers van het uurwerk. Men werkte met één paard om haver te pletten en om te karnen, maar voor het malen - wat minder vaak gebeurde - werden twee paarden ingespannen.
In het midden van de rosmolen stond de spil tegen de ankerbalk. Het kroonwiel dreef een schijfloop aan die gemonteerd was op een horizontaal gelegen as waarop eveneens een kamwiel bevestigd was; dit kamwiel - waarvan de sporen van de draaiende beweging op de tussenbalk in de noordwestelijke hoek nog zichtbaar zijn - pakte in de schijfloop die bevestigd was aan de ijzeren spil van de bovenste molensteen.

Het erf Colaertshille" is een groots 19de-eeuws hoevecomplex waarvan de naam verwijst naar een voormalige hoeve (gehucht?) alwaar in 1578 de eerste gewapende bijeenkomst van de protestanten in Veurne-Ambacht plaats vond. Heden, grotendeels omwalde hoeve (cf. rest van wal ten zuidwesten en ten noordwesten) met losse opstelling van de gebouwen rondom een deels begraasd, deels verhard erf met vaalt; ingeplant midden weiden. Boerenhuis met achterliggende moestuin, op terp. Lange, verharde oprit ten noorden gemarkeerd door middel van vierkante hekpijlers van gele baksteen. Ten oosten van erf, boerenhuis van zeven traveeën en twee traveeën rechts opkamer en één bouwlaag onder zadeldak (mechanische pannen), uit de 19de eeuw naar analogie met gedateerde dwarsschunr. Verankerde, witgekalkte baksteenbouw. Aflijnende geprofileerde kroonlijst van gele baksteen. Uitzonderlijk naar het noorden georiënteerde erfgevel. Getoogde en getraliede keldergaten. Licht getoogde muuropeningen met 20ste-eeuws houtwerk: smalle deuren, verbrede, beluikte vensters. Grondig aangepaste achtergevel met nog interessant r.opkamervenster, in vorm van beluikt, houten kruiskozijn met kleine roedenverdeling. Licht getoogd keldergat met getralied kozijn onder llinkergevel.

Ten westen van het boerenhuis, groot stalgebouw met schuur- en wagenhuisgedeelte, van twaalf traveeën onder gebogen zadeldak (mechanische pannen) met overstekende rand, gedateerd 1905 door middel van gevelsteen in oostgevel. Verankerde baksteenbouw. Getoogde muuropeningen. Wapenschild (gerecupereerd ?) in oostgevel.
Ten noorden van het woonhuis, dwarsschuur van negen trav. onder zadeldak (niet evenwijdig aan het huis, Vlaamse pannen) met kort overstekende rand, uit 1848, jaartal aangegeven door middel van rode baksteenkoppen in oostelijke zijgevel.
Verankerd gebouw van gele baksteen. Aflijnende, geprofileerde, bakstenen kroonlijst (cf. boerenhuis). Lange gevels met o.m. korfbogige schuurpoorten, licht getoogde staldeuren en -laadzolder, en asemgaten. Stervormige uilegaten in zijgevels. Klein schuurtje met o.m. resten van een horizontale plankenbeschieting, ten zuiden van het erf.
Overige hoevegebouwen zonder noemenswaardigheid.

Literatuur

Luc Devliegher, "Rosmolens in de Westvlaamse kuststreek", in: Biekorf, LXXVI, 1975-1976, p. 290-292; ook verschenen als monografie (Brugge, 1977, 110 p. en 1983, 154 p. - 2de herziene uitgave: Provinciaal Museum van het Bulskampveld te Beernem, Katalogen en Bijdragen, 2), p. 53-54.
A.-M. Delepiere & M. Lion mmv M. Huys, "Inventaris van het cultuurbezit in België , Architectuur, Provincie West-Vlaanderen, Arrondissement Veurne, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen", 8N, Brussel - Gent. 1982.