Sint-Martens-Latem, Vlaanderen - Oost-Vlaanderen
- Naam
- Koutermolen, Latemmolen, Latemse molen, Sint-Baafsmolen
- Ligging
- Molenstraat 1
9830 Sint-Martens-Latem
Latemkouter
kadasterperceel B497
Vlaanderen - Oost-Vlaanderen
- Geo positie
- 51.018967, 3.644328 (Google Streetview)
- Eigenaar
- Gemeente Sint Martens-Latem
- Gebouwd
- voor 1373 / 1393 / 1488 / 1605 / 1977
- Type
- Staakmolen met gesloten voet
- Functie
- Korenmolen
- Kenmerken
- Zadeldak
- Gevlucht/Rad
- Gelaste roeden, ca. 24 meter
- Inrichting
- 2 koppels maalstenen, voorheen 3 koppels
- Toestand
- Maalvaardig
- Bescherming
- M: monument,
30.04.1945 - Molenaar
- Marc Sepelie (marc.sepelie@telenet.be), Chris Meerschaut (chrismeerschaut@hotmail.com) en
- Openingstijden
- Iedere derde zondag van de maand; op molendagen en op afspraak (info: Dienst Toerisme Sint-Martens-Latem tel. 09 282 17 70 - e-mail: cultuur.onthaal @ sint-martens-latem.be) of Koutermolen.latem@telenet.be
- Database nummer
- 115
- Ten Bruggencatenummer
- 50115
- Internet bron
- Koutermolen, Latemmolen, Latemse molen, Sint-Baafsmolen
Karakteristiek
Beschrijving / geschiedenis
De Koutermolen of Latemse Molen (vroeger ook Sint-Baafsmolen) is een houten korenwindmolen op Latemkouter, dicht bij de kerk, aan de oostzijde van de Molenstraat nr. 1.
De staakmolen werd opgericht door de Sint- Baafsabdij van Gent. De oudste authentieke akte met vermelding van de molen dateert uit 1373, terwijl het oudste bewaarde pachtcontract uit 1429 stamt. De rijke Sint-Baafsabdij, of beter de Kanunniken van St. Baafs, die eigenaar waren na de opheffing van de abdij door Keizer Karel, konden zich een grote molen veroorloven. Tijdens het ancien-regime was deze molen een "banmolen".
Arendt de Zaghere werd op 1 oktober 1478 (Sint-Baafsdag) pachter voor zes jaar, voor 4 ponden 5 groten per jaar: "Item Arendt de zaghere haudt in pachte de muelene van Lathem VI. Jaer Ingaende te sente Bavon daghe Anno LXXVIII ts(aer)rs om IIII lb. V g."
Na vernielingen in 1393 en 1488, werd de molen telkens nog in hetzelfde jaar herbouwd.
Hij werd nogmaals vernield rond 1580 zoals vele andere kerkelijke goederen tijdens de godsdiensttroebelen. In 1605 werd de molen herbouwd. De dan opgestelde prijsschatting is bewaard gebleven. Op de vroegere steenbalk stond het jaartal 1614 gebeiteld.
De molen werd tijdens de Franse revolutie aangeslagen en verkocht aan particulieren in 1798.
Uit het proces-verbaal van afpaling van de gemeente Sint-Martens-Latem uit 1818: "il n'y a qu'un seul moulin dans la commune de Latem. Il sert à moudre du grain, il est bâti en bois et appartient aux héritiers Vanderstichelen à Latem et est exploité par l'un d'eux. Le bail que le controleur a trouvé enregistré ayant été trouvé fictif par rapports à des arrangements de famille, a été rejetté et l'expert l'a comparé aux moulins des communes voisines et limitrophes. Il estime la valeur au produit brut de 400 frs." Aldus blijkt er een fictieve pachtbrief te zijn opgesteld door de eigenaars, de erven Vanderstichelen, dit om de kadastrale schatting van de molen zo laag mogelijk te houden.
We zien de molen afgebeeld op:
- Villaretkaart (1745-1748) als een staakmolen me de benaming "Moulin de Lathem"
- Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool van een staakmolen
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) met het grondvlak van een staakmolen op teerlingen
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850) met de benaming "Laethem Mçlen"
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855) met de benaming "Laethem Molen".
Eigenaars na 1800:
- 1798, aankoop: Vanderstichelen
- 1818, eigenaar: erven Vanderstichelen, Sint-Martens-Latem
- voor 1834, eigenaar: Verzele-De Brabandere Leo, landbouwer te Nazareth
- 17.07.1837, verkoop: De Brabandere-Daeseleire Jacobus, molenaar te Sint-Martens-Latem (notaris Bruggeman)
- 30.04.1855, verkoop: Van de Vennet Ferdinand, koopman te Sint-Martens-Latem (notaris Bruggeman)
- 09.09.1862, verkoop: De Spae-Dick August, molenaar te Afsnee (notaris Parmentier)
- 26.05.1880, deling: De Spae Jan-Baptist, molenaar te Sint-Martens-Latem (notaris Parmentier)
- na 1880, eigenaar: a) De Spae Emma Maria, b) De Spae Elodie, c) De Spae Prosper, d) De Spae Camiel, zoon van De Spae-Van Hever Jan, e) De Spae Charles Louis, f) De Spae Camiel en g) De Spae Octavia dochter van De Spae-Regni Jan.
- 31.03.1888, verkoop: a) De Spae Prosper, b) De Spae Camiel, c) De Spae Emma Maria en d) De Spae Elodie, te Sint-Martens-Latem (notaris Van de Sloten)
- 12.01.1909, verkoop: De Spae-De Vos Charles, molenaar te Sint-Martens-Latem (notaris Fobe - windmolen en stoommolen)
- 23.01.1946, erfenis: en de kinderen (overlijden van vrouw De Vos)
- 16.03.1947, erfenis: a) De Spae-Van Hauwaert Nestor Camiel (voor naakte eigendom), molenaar te Sint-Marten-Latem en b) De Spae Charles (voor vruchtgebruik), molenaar te Sint-Martens-Latem (notaris De Waele)
- 18.02.1956, verkoop: vzw 'Natuurschoon der Leiestreek', te Sint-Martens-Latem (notaris De Waele)
- 14.11.1972, verkoop: Sint-Martens-Latem de gemeente (beslissing burgemeester - een geklasseerde inactieve windmolen)
Naast de molen stond een rosmolen. Voor 1909 werd een stoommachine geplaatst, maar er werd ook nog gebruik gemaakt van de wind om te malen.
De gebroeders Nestor en Charles De Spae hielden de windmolen in werking tot in 1942. Ze maakten nog gebruik van mulderscijfers. Daarna maalden ze enkel nog met de motor.
De molen werd op 30 april 1945 "geklasseerd" of beschermd als monument. De vzw Natuurschoon der Leiestreek, eigenaar sinds 1956, liet de molen in 1957 uitwendig herstellen door molenmaker O. De Poortere.
Onder impuls van burgemeester Raf Van den Abeele kocht de gemeente Sint-Martens-Latem in 1972 de Koutermolen aan. In 1977-1979 gebeurde een zeer grondige restauratie door molenmaker Walter Mariman uit Zele, naar een ontwerp van architect Fernand Weyers uit Sint-Niklaas. Om de molen een betere windvang te geven werd hij toen 88 meter verplaatst in noordwestelijke richting, naar de andere zijde van het molenaarshuis (thans galerij Latem Molen). Van dan af werd de molen terug bemalen tijdens het weekend.
Huidige molen van het type gesloten staak- of standaardmolen gelegen op een vrij lage molendam. Vier gemetselde, witgekalkte teerlingen, ingeplant volgens de windroos, dragen de draaibare romp of molenhuis met gevlucht. Ruime molenkast van ongeveer 3,85 op 5,5 meter. Traditioneel kapelledak en windweeg, achtergevel met achteruithellende top bekleed met eiken schaliën, voorgevel en zijwegen met verticaal schuddeberd. Een steile trap (27 treden) zonder balkon leidt naar de meelzolder aan de voorzijde. Het staartwerk is gedeeltelijk van ijzer. Het gevlucht of wiekenkruis met typische Vlaamse vorm bestaat uit gelaste roeden (voorheen geklinknagelde Verhaegheroeden), de houten as heeft een gietijzeren insteekaskop gefabriceerd door J. Van Aerschot. De gesloten voet werd in 1956 door de toenmalige eigenaars afgebroken en het is pas in 1995 dat deze constructie weer werd aangebracht. De molen bevatte ooit 3 koppels maalstenen; thans zijn er nog slechts twee. De drie bovenwielen zijn echter nog aanwezig.
Op advies van een molenvereniging werd op de gemeenteraad van Sint-Martens-Latem van 24 oktober 2005 een aantal onderhoudswerken goedgekeurd. Het betrof o.m. preventieve en curatieve houtbecherming, herstellingen aan de molenvoet, het molenkot, trap en staart, de molenas, de molenvang, de molenvlucht en de zeilen met toebehoren. De kostprijs werd geraamd op 24.600 euro excl.BTW. Er kan een beroep gedaan worden op een toelage van 20 % . Naar aanleiding van de prijsvraag en bij onderzoek waarom de molen zo moeilijk kruide , stelde molenbouwer Roland Wieme vast dat de molen door zijn zetel zakte. De steenbalk (nieuw uit 1977!) vertoonde bovendien gevaarlijke scheuren aan de bovenzijde en ter hoogte van de oplegging van de staak. Een steenbalk draagt de volledige molenkast via twee oplegpunten aan de middenlijsten. Een dergelijke molenkast weegt ca. 33 tot 35 ton. Daarom moest drastiger ingegrepen worden dan aanvankelijk gedacht, Het had m.a.w. geen zin de voorziene onderhoudswerken uit te voeren zonder eerst de steenbalk te vervangen. Bovendien speelde een belangrijk veiligheidsaspect mee. Eén en ander werd inmiddels ook vastgesteld door een molendeskundige en door een afgevaardigde van Onroerend Erfgoed. Deze adviseerden de molenkast zo snel mogelijk van de staak te takelen. Dit behelsde o.m. het maken van een werkplateau op het aanpalend terrein, het afsteunen van de molenkast op zijn hoekstijlen, het ophangen van de steenbalk aan de tijdelijke ondersteuning van de kast, het aftakelen van de kast door één of twee kranen, het verder demonteren van de molenstaak, de zetel en de oksel- en meesterbanden, het maken van een fotoreportage in functie van een volgend restauratiedossier, beschrijving van het schadebeeld; stapelen van de onderdelen van het gebinte in het torenkot, opslaan van de staak. De kostprijs werd geraamd op 30.000 euro waarvoor een premie van 80 % werd aangevraagd. Het bestek en de raming werden goedgekeurd op de gemeenteraad van 20 februari 2006.
Op donderdag 14 september 2006 werd de Koutermolen van zijn staak gehaald en op een houten ondervloer geplaatst door Molenbouw Wieme bvba uit Machelen, nadat voorafgaand de roeden, de staart en de trap waren verwijderd. Ook werden twee metalen draagbalken in de molen geplaatst, waaraan de molenkast zou opgetild worden. De gedemonteerde kast werd in 2008 (nogmaals) verplaatst door Thomaes Molenbouw nv uit Beveren-Roeselare naar de boomgaard op een betonnen ondergrond.
Vlaams Minister Geert Bourgeois, bevoegd voor Onroerend Erfgoed, kende in 2010 een restauratiepremie van 312.000 euro toe voor de heropbouw en maalvaardige restauratie. Op 17 juni 2010 gebeurde de openbare aanbesteding voor de molentechnische restauratie. Molenbouw Wieme uit Machelen-Zulte, 't Gebinte Molenbouw uit Mere en P. Nijs NV uit Deinze hebben elk een prijsofferte ingediend. Deze laatste legde de scherpste prijsofferte neer. Op 3 januari 2011 werden de werken toevertrouwd aan 't Gebinte Molenbouw (J. De Punt) uit Mere voor € 519.447,12 (restauratiepremie Vlaamse Overheid: € 311.197,10; aandeel provincie Oost-Vlaanderen: € 103.732,37). De molenkast werd op 23 maart 2012 terug op zijn staak gezet en op 6 mei 2012 gebeurde de officiële inhuldiging.
Bizar is dat, tegelijk met de heropbouw, de gemeente Sint-Martens-Latem de plannen goedkeurde om in de directe molenomgeving woningen te bouwen. Op een 2,5 hectare groot gebied komen villa's en woningen voor in totaal 28 gezinnen, ingekaderd in een "groenplan". (project Latem Kouter, Konstruktiemaatschappij Jette, verantwoordelijke Peter De Nil). Het gebied werd voorts als inbreidingsgebied geselecteerd in het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan. Er werd "rekening gehouden met het zicht op de molen", zoals dat heet, "door de heraanleg van de voetweg door het gebied in een groenzone". Vooral de aangeplante bomen rond die villa's zullen problemen geven. De pas maalvaardige herstelde molen dreigt zijn windvang, en dan nog aan de westzijde, voor een groot deel te verliezen.
In september 2014 werd vastgesteld dat de molenkast 25 tot 30 cm overhelt. Het euvel is inmiddels hersteld.
De molen draait en maalt nu goed en wordt op iedere derde zondag van de maand (alsook op molen- en monumentendagen) in werking gebracht door de vrijwillige molenaars Eric Vermeulen, Chris Meerschaut en Marc Sepelie. Ze werden opgeleid door de vorige vrijwillige molenaar Eric Vermeulen (1957-2019).
In 2020 kreeg de Koutermolen het kenteken “Actieve Molen 2016” uitgereikt. Deze nominatie gebeurde door het Molenforum Vlaanderen vzw (www. molenforumvlaanderen.be) op basis van de volgende criteria: de molen als gebouw (uitzicht, toestand), de werking als molen (draaien en malen) & de inzet van de molenaar, de toeristische ontsluiting en de gelegenheidsactiviteiten.
Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS
Aanvullende informatie
Jaarlijks aantal asomwentelingen.
2003: 0
2004: 4430
2005: 33869
2006: 1754
2007: 0
2008: 0
2009: 0
2010: 0
2011: 0
Torie Mulders (pseudoniem van Hector Vindevogel), "De windmolens tussen Schelde en Leie", in: Handelingen van de Koninklijke Geschied- en Oudheidkundige Kring van Kortrijk, XXII, 1946-1948, p. 46-107 (77).
St-Maertens-Laethem
De molen van St-Maertens-Laethem dagteekent van 1429.
't Is eeene felle staakmolen die waarschijnlijk nog lange jaren zal blijven bestaan.
In de "Geschiedkundige studiën aangaande de gemeente St-Maertens-Laethem aan Bosch en Leie, door Hugo Van den Abeele" staan menige wetenswaardigheden nopens het ontstaan en bestaan van die molen.
Intekendatum: voorjaar 2006
Molen: Sint-Martens-Latem (O.-Vl.), Koutermolen, Latemse Molen - staakmolen met gesloten voet
Bouwheer: Gemeente Sint-Martens-Latem
Ontwerper: Vzw Levende Molens - werkgroep Oost-Vlaanderen
Opdracht:
*Aanvankelijk: diverse onderhoudswerken (preventieve en curatieve houtbecherming, herstelling molenvoet, molenkot, trap en staart, molenas, vang, wiekenkruis, nieuwe zeilen). Raming: €24.600, excl. btw.
* Na inspectie en vaststelling van verzakking van de molen door zijn zetel en van scheuren in de steenbalk: demontage van de molenkast (maken werkplateau op aanpalend terrein, afsteunen molenkast op zijn hoekstijlen, ophangen steenbalk aan de tijdelijke ondersteuning kast, aftakelen kast door 1 of 2 kranen, verder demonteren molenstaak, zetel, oksel- en meesterbanden, maken fotoreportage in functie van volgend restauratiedossier, beschrijving schadebeeld, stapelen onderdelen gebinte in het torenkot, opslag staak). Raming: €30.000
Toewijzing: Wieme R. & K. Molenbouw bvba, Zulte
Intekendatum: mei 2008
Molen: Sint-Martens-Latem (O.-Vl.), Koutermolen, Latemse Molen - staakmolen met gesloten voet
Bouwheer: Gemeente Sint-Martens-Latem
Ontwerper: Ir.-arch. Freddy De Schacht, Ruiselede
Opdracht: Verplaatsing van de gedemonteerde molenkast op een betonnen ondergrond
Toewijzing: Thomaes Molenbouw nv, Roeselare
Aanbesteding voor molentechnische restauratie Koutermolen
Intekendatum: 17.06.2010, 10 u.
Molen: Sint-Martens-Latem (O.-Vl.), Koutermolen - staakmolen met gesloten voet
Bouwheer: Gemeente Sint-Martens-Latem
Ontwerper: Architectuurstudio De Schacht & partner(s) bv ovv bvba, Ruiselede
Opdracht: Molentechnische restauratie; o/cat. D23, kl. 3, cat. 00 of 19; 240 dagen; raming: 472.225 euro (inclusief btw), kostprijs (zoals vermeld op het werfbord): € 519.447,12 (restauratiepremie Vlaamse Overheid: € 311.197,10; aandeel provincie Oost-Vlaanderen: € 103.732,37)
Plaats aanbesteding: Gemeentehuis, Dorp 1, 9830 Sint-Martens-Latem
Offertes: Nijs P. nv, Deinze (laagste bod); 't Gebinte Molenbouw bvba, Erpe-Mere; Wieme R. & K. Molenbouw, Zulte
Toewijzing: 't Gebinte Molenbouw bvba, Erpe-Mere
Perstekst restauratie Koutermolen, 18.03.2010
De molen werd opgericht door de Sint- Baafsabdij van Gent in 1373. Tijdens het ancien-regime was deze molen een "banmolen". Hij werd echter vernield in de tweede helft van de 16e eeuw zoals vele andere kerkelijke goederen tijdens de godsdiensttroebelen. Na 1600 werd de molen herbouwd. De oudste inscriptie vermeld het jaar 1614 op de oude steenbalk. Dit was het jaar waarin deze balk werd vernieuwd.
Hij bleef in werking tot 1942 en werd als monument beschermd in 1946. In 1957 en in 1977-1979 werden herstellingswerken uitgevoerd en om de molen een betere windvang te geven werd hij toen 88 meter verplaatst in noordwestelijke richting. De molen bevatte ooit 3 koppels maalstenen; thans zijn er nog slechts twee. De drie bovenwielen zijn echter nog aanwezig.
Bij onderzoek in 2005 waarom de molen zo moeilijk kruide , stelde molenbouwer Roland Wieme vast dat de molen door zijn zetel zakte. De steenbalk (nieuw uit 1977!) vertoonde bovendien gevaarlijke scheuren. Een steenbalk draagt de volledige molenkast deze weegt ca. 33 tot 35 ton. De molenkast werd van zijn staak getakeld in september 2006 en op een houten ondervloer geplaatst door Molenbouw Wieme bvba uit Machelen, nadat voorafgaand de roeden, de staart en de trap waren verwijderd.
Intussen werd de molenkast deels ontmanteld om degelijk te kunnen nakijken wat wel en niet gerestaureerd moet worden en latere verrassingen uit te sluiten.
Na goedkeuring van de aangevraagde overheidssubsidies kan deze korenmolen gerestaureerd worden en opnieuw maalvaardig draaien.
R(af) V(anden) A(beele), "Heemschut. St-Martens-Latem", Ons Heem, X, 1952, p. 103.
Niet enkel in "Ons Heem" (Sprokkelmaand 1950), maar ook in "De Toerist" (16 Juni 1951), in "Het Laatste Nieuws" en in "De Standaard" werd in de bres gesprongen voor het behoud van de laatste molen der Gentse Leiestreek. Intussen werd er - naar wij vernamen - een comité opgericht.
Totnogtoe bleef alles echter zonder tastbare resultaten, en gaat de steeds verder vervallende molen een nieuwe winterperiode tegemoet. Zelfs in het bakstenen huisje rond de teerlingen zijn er gaten gekomen, die nochtans mits een kleine onkost en een beetje goede wil spoedig zouden hersteld zijn. Of dient dit er slechts toe om de molen nog meer vervallen te doen lijken dan hij in werkelijkheid is?
We herhalen de suggestie in "De Toerist" naar voren gebracht. Zou deze molen niet uitstekend geschikt zijn tot het onderbrengen van foto's en herinneringen aan de Latemse kunstenaars en aan het verleden van dit dorp? Door het inrichten en onderhouden van dergelijk bescheiden molenmuseum zou de toerist en zou ook de jeugd in de toekomst nog gelegenheid hebben een windmolen te zien van buiten en van binnen, een echte, en een schone.
We wensen het plaatselijk comité de nodige doorzettingskracht toe opdat er spoedig zou gehandeld worden.
----------------------
Mailbericht van Eric Vermeulen (molenaar Koutermolen), 08.07.2017.
Gisteren waren we open met de Koutermolen ter gelegenheid van de bloemenmarkt in Sint-Martens-Latem. Er was een zeer talrijke opkomst (ca. 200). Het openzijn was dan o ok meegedeeld in het gemeentelijk Infoblad in het artikel over de bloemenmarkt. We zijn ook open op de andere molendagen.
---------------------
In memoriam vrijwillig molenaar Eric Vermeulen (1957-2019) van Sint-Martens-Latem
Op 22 juli 2019 overleed Eric Vermeulen uit Deurle in het UZ te Gent. Eric was geboren in Deinze op 7 mei 1957, huwde met Mia Campe en was de vader van Tanja, Bernard en Reinhard Vermeulen. Zijn uitvaartliturgie vond plaats op 30 juli in de Sint-Amandus- en Jobkerk te Astene.
Eric was vrijwillig molenaar op de Koutermolen in Sint-Martens-Latem. Hij leidde zijn collega-molenaars Christian Meerschaut en Marc Sepelie op. Eric toonde zich erg bekommerd voor de dreigende bebouwing in de directe omgeving van de molen.
Literatuur
Landkaarten
- Villaretkaart (1745-1748)
- Ferrariskaart (ca. 1775)
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844)
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855)
Werken
Torie Mulders (pseudoniem van Hector Vindevogel), "De windmolens tussen Schelde en Leie", in: Handelingen van de Koninklijke Geschied- en Oudheidkundige Kring van Kortrijk, XXII, 1946-1948, p. 46-107 (77).
P. Huys, "De windmolen te Sint-Martens-Latem, in: Ons Heem, Lentemaand/Hooimaand, 1984, 38e jg., 2/4, p. 73-77.
P. Huys, "Molenschatting te Sint-Martens-Latem in 1605", in: Molenecho's, XI, 1983, 6,p. 281-282.
R. Van den Abeele, "De Latemse molen" (toespraak bij het indraaien van de molen op 26 aug. 1979), in: Molenecho's, VII, 1979, p. 66-70;
R(af) V(anden) A(beele), "Heemschut. St-Martens-Latem", Ons Heem, X, 1952, p. 103.
Raf Van den Abeele, "Mulderscijfers te St. Martens-Latem", Ons Heem, VII, 1949, 4-5, p. 110.
Paul Bauters, "Eeuwen onder wind en wolken. Windmolens in Oost-Vlaanderen", Gent, Provinciebestuur, 1985, p. 189-193.
Luc Goeminne, "Rosmolens in Oost-Vlaanderen (2). Rosmolens in het zuidwestelijk gebied van Oost-Vlaanderen", Molenecho's, V, 1977, 10 (dec.), p. 76, 80.
L. Goeminne & P. Huys, "Rosmolens in de Oostvlaamse Leiestreek", Bijdragen tot de Geschiedenis van Deinze en de Leiestreek, jg. 47, 1980, p. 89-120.
Paul Bauters, "Oostvlaams molenbestand 1986", Gent, 1986 (Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen. Bijdragen, nieuwe reeks, 25), p. 100;
Torie Mulders, "De windmolens tussen Schelde en Leie", in: Handelingen van de Koninklijke Geschied- en Oudheidkundige Kring van Kortrijk, XXII, 1946-1948, p. 46-107;
A. Van Stappen, "De Latemmolen te Sint-Martens-Latem", in: Natuur- en Stedenschoon, Antwerpen, 63, 1994, nr. 6, blz. 29-31, ill.;
"Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. De arrondissementen Eeklo en Gent", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XV, 1961, 2 (Gent, 1962).
H. Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 7. Gemeenten S-T", Opwijk, 2007.
P. Huys, "De windmolen te Sint-Martens-Latem", in: Ons Heem, tweemaandelijks tijdschrift van het Verbond voor Heemkunde, Sint-Martens-Latem, jg. 38 (1984), nr. 2-4, p. 73-77;
Sint-Martens-Latem 824-1974 - Schetsen uit 1150 jaar Geschiedenis, s.l., Heemkring Scheldeveld, 1974, p. 374, 381 en 408 (ill.);
H. Van den Abeele, De eeuwenoude coorenwintmeulen van St-Martens-Latem, (Bijdragen tot de geschiedenis der stad Deinze en van het land aan Leie en Schelde, XXV, 1958, p. 101-110.
Mola, "Aantal asomwentelingen van Oost-Vlaamse molens in 2010", in: /West-/Vlaams Molenblad, XXVII, 2011, 1, p. 51.
Persberichten
AVD, "Molen komt nog niet terug", in: Het Nieuwsblad, 09.04.2008.
André Vlerick, "Minister Bourgeois geeft gemeente 312.000 euro voor restauratie. Koutermolen moet weer malen", Het Nieuwsblad, 17.04.2010.
André Vlerick, "Molenfeesten zonder Eddy Wally. Wendy Van Wanten en Frank Galan zorgen voor passende vervanging", Het Nieuwsblad, 04.08.2010.
AVD, "Gemeentebestuur heeft grootse plannen", Het Nieuwsblad, 24.02.2011.
AVD, "Provincie subsidieert molenrestauratie", Het Nieuwsblad, 18.02.2011.
AVD, "Oppositie vreest voor Latem Kouter", De Gentenaar, 22.03.2011
"Sint-Martens-Latem: eindelijk schot in restauratie Latem Molen? Geklasseerde windmolen kan eindelijk gerestaureerd worden", transparantlatemdeurle.wordpress.com, 18.02.2011.
AVD, "Gemeente vraagt bescherming van waardevol erfgoed", Het Nieuwsblad, 25.11.2011.
AVD, "Verkaveling Latem Kouter is ‘zeker niet megalomaan'", Het Nieuwsblad, 14.02.2012.
André Vlerick, "Latem Molen staat terug op zijn staak. Wordt op 6 mei officieel ingehuldigd", Het Nieuwsblad, 24.03.2012.
Rudy Tollenaere & Anneke Coppens, "Koutermolen zakt weer langzaam weg", Het Nieuwsblad, 13.09.2014, p. 12-13.
Mailberichten
Eric Vermeulen, vrijwillig molenaar op de Koutermolen, 08.05.2017, 27.10.2018
Marc Sepelie, vrijwillig molenaar op de Koutermolen 10.08.2017, 07.07.2018, 14.09.2018.
Ide Mateleers, CO7 Mola/Het Provinciaal Molencentrum (Oost-Vlaanderen), 29.10.2018.