|
De Rotsaertmolen is een houten achtkante bovenkruier met gaanderij aan de westzijde van de Stationsstraat (nr. 47), op een halve kilometer ten zuiden van de kerk van Maldegem.
Hij werd in 1622 opgericht als een staakmolen. Deze verdween voor 1775 (komt niet meer voor op de Ferrariskaart), maar werd kort nadien vervangen door een hoge achtkante stellingmolen, met een stenen onderbouw en houten bovenbouw. Het huidig restant is het enig overblijfsel van dit molentype in Oost-Vlaanderen.
In de oudere bronnen vinden we de benaming "molen van 't hof De Meyere". De benaming Rotsaertmolen verwijst naar molenaar Willem Rotsaert, die de molen rond 1815 had gekocht van Franciscus De Smet-Matthijs. De enige dochter van Willem, Sabine, huwde met Cornelis Cockhuyt: ze erfden de molen in 1857. Het echtpaar bracht echter geen kinderen voort en na het overlijden van de weduwe in 1893 gaat de molen naar haar neef, nl. Pieter Rotsaert-D'hoore.
Eigenaars na 1800:
- tot ca. 1815: De Smet Franciscus-Matthijs
- ca. 1815, verkoop: Rotsaert Willem, molenaar
- voor 1834, eigenaar: Rotsaert-Van Hollebeke Willem, molenaar te Maldegem
- 13.01.1856, erfenis: Rotsaert Sabine, echtgenote Cocquyt Cornelis, landbouwer te Maldegem (overlijden van Van Hollebeke Isabelle, echtgenote Rotsaert Willem)
- 1880, erfenis: Cocquyt-Rotsaert Cornelis, de weduwe, landbouster te Maldegem (ovelrijden van Cornelis Cocquyt)
- 19.01.1892, erfenis: Rotsaert-D'Hoore Pieter, neef van Rotsaert Willem, zonder beroep te Maldegem (overlijden van de weduwe Sabine Rotaert van Cornelis Cocquyt)
- 12.01.1893, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Pieter Rotsaert)
- 19.05.1912, erfenis: de kinderen (overlijden van de weduwe D'Hoore van Pieter Rotsaert)
- 05.06.1913, verkoop: Rotsaert Leopold Guillaume, molenaar te Maldegem, b) Rotsaert Louis Philippe, c) Rotsaert Irma Barbara en d) Rosaert Maria Sabina (notaris Dauwe)
- na 1931, eigenaar: a) Rotsaert Leopold Willem (voor 4/16), b) Rotsaert Louis Philippe (voor 5/16), c) Rotsaert Irma Barbara (voor 5/16) en d) Rotsaert Lucie (voor 2/16)
- 24.08.1938, erfenis: a) Rotsaert-Dobbelaere Leopold Willem, de weduwe (voor 4/16), b) Rotsaert Louis Philippe (voor 5/16), c) Rotsaert Irma Barbara (voor 5/16) en d) Rotsaert Lucie (voor 2/16)(overlijden van Leopold Willem Rotsaert)
- 20.01.1951, erfenis: a) Rotsaert-Dobbelaere Leopold Willem, de weduwe (voor 4/16), b) Rotsaert Louis Philippe (voor 5/16), c) Rotsaert Lucie, echtgenote Inghelram Jacob (voor 7/16) (overlijden van Irma Barbara Rotsaert)
- 08.08.1954, erfenis: a) Rotsaert-Dobbelaere Leopold Willem, de weduwe (voor 1/4), b) Inghelram-Rotsaert Jacob Philippe (voor 3/4), vlashandelaar te Maldegem (overlijden van Louis Philippe Rostaert)
- 18.03.1961, erfenis: Inghelram-Rotsaert Jacob Philippe, handelaar te Maldegem (overlijden van de weduwe van Leopold Willem Rotsaert)
- 06.12.1972, erfenis: a) Inghelram-Rotsaert Jacob Philippe, de weduwe (voor 13/16 volle eigendom + 1/16 vruchtgebruik) en b) Inghelram-Verstringhe Joseph Pierre (voor 2/16 volle eigendom / 1/16 naakte eigendom), handelaar te Maldegem (overlijden van Jacob Philippe Inghelram)
- 1979, deling: Inghelram-Verstringhe Joseph Pierre Philippe
- 2014, eigenaar: Inghelram Charlotte
In 1890 werd een eerste stoommachine geplaatst om de maalderij aan te drijven, dit enkel om ook te kunnen malen bij windstilte. In 1905 verving Pieter Rotsaert die door een zwaardere stoominstallatie, afkomstig uit de koren- en oliemolen van Clement Rommel te Sijsele. Deze laatste liet op zijn beurt een grote gasmotor plaatsen. In 1913, net voor het uitbreken van de eerste wereldoorlog, namen de kinderen Rotsaert (Leopold, Louis, Irma en Maria) de molen over.
De houten bovenbouw werd in 1924 afgebroken en ook de gaanderij verdween. Het huidige restant bestaat enkel uit de stenen onderbouw, die als bergplaats wordt gebruikt. Omwille van het type is het spijtig dat de volledige molen niet bewaard is gebleven, maar gelukkig werd het restant in 2004 beschermd als monument.
In september 2009 werd de molen aan een nieuwe private eigenaar verkocht. De romp werd opgeruimd en de balk van de overgebleven zolder die naar beneden hing werd gestut. De restanten van het binnenwerk werden behouden. Recente veranderingen:
Buitenwerk. De deur naar de stelling is voorlopig weggenomen en vervangen door een houten plank, in afwachting van een herstelde of nieuwe deur
Binnenwerk dat zichtbaar is geworden na de opkuis :
- Steenkoppel van de maalderij (gedemonteerd)
- Steenkraan van de maalderij (gedemonteerd)
- Ankerpunt van de steenkraan (in het plafond)
- Luikje van het luiwerk (in het plafond), zowel op de eerste als de tweede verdieping
- Aandrijfwielen van banden in de maalderij (zeker 4 stuks)
- Stuk van de aandrijfmotor
- Oude raamzaag
- Oude handmolen (zonder stenen)
Lieven DENEWET, Herman HOLEMANS, Ronny VAN LANDSCHOOT & Maarten OSSTYN
-------------------
“Rotsaertmolen”. Molenromp gelegen op het achtererf van de woning Stationsstraat 47 met gekasseide toegangsweg tussen nummer 47 en nummer 49 en een met oude maalstenen verhard erfje ervoor. Beschermd als monument bij MB van 09.06.2004.
Sommige bronnen vermelden het jaartal 1622 als oprichting voor deze molen. Op de huidige molenromp staat een windvaantje met jaartal 1692, volgens de huidige eigenaar een foutieve weergave voor 1622 doch een bewijs voor deze data kon niet gevonden worden. De oudste cartografische weergave vonden we pas in een kadastrale atlas van 1816. De vroegste archiefdocumenten gaan terug tot 1815 wanneer Franciscus de Smet de molen verkoopt aan Isabella Van Hollebeke, echtgenote van Willem Rotsaert, mulder te Maldegem en de naamgever van de molen. Typologisch is de huidige molenromp nog in de 18de eeuw te plaatsen. Een vermoedelijke oprichtingsdatum moet dan tussen 1780 (de Ferrariskaart waarop hij nog niet afgebeeld is) en 1816 geplaatst worden. In 1890 en 1905 worden de plaatsing van een stoommachine bij de molen vermeldt. De molen wordt dan omschreven als korenstoom- en windmolen. De houten achtkantige bovenbouw met houten askop en kap met Hollandse kenmerken verdween in 1925. De bakstenen achtkantige onderbouw bleef als opslagplaats tot op heden bewaard.
Heden nog verankerde bakstenen achtkantige molenromp met twee niveaus onder plat dak als restant van de korenwindmolen met houten achtkantige bovenbouw en houten stelling op halve hoogte van de stenen kuip, gekend door oude foto’s. Dit uitzonderlijke molentype, zeker met een stelling, deed zeer Hollands aan en was een merkwaardigheid voor Vlaanderen.Voorheen was de romp witgekalkt op een gepikte plint. Een korfboogopening met ingeschreven rechthoekige deur vooraf gegaan door vijf treden geeft toegang tot de begane grond. Korfboogvormige en getoogde muuropeningen, sporadisch nog met ijzeren roedeverdeling, en meestal gedicht, komen voor in de twee verdiepingen. Grote ijzeren ringen op ongeveer één meter hoogte ingemetseld, dienden mogelijk voor het vastmaken van paarden of trekdieren daar het vastleggen van het gevlucht, door de aanwezigheid van de stelling onwaarschijnlijk lijkt. Achteraan werd het metselwerk deels vernieuwd. Het lage bakstenen gebouwtje onder pannen zadeldak, toegevoegd in 1905, diende vermoedelijk als machinehuis.In het interieur bleef enkel een houten zoldering op zware balken met centraal laluik en een steile trap naar de bovenverdieping bewaard. Binnenin staat nog één grote maalsteen en voor de molenromp werden verschillende oude maalstenen als wegverharding gebruikt.
Agentschap Onroerend Erfgoed Vlaanderen
|
Maldegem, Oost-Vlaanderen
