Molenechos's Homepage Molenechos.org

Sint-Joris-Weert (Oud-Heverlee), Vlaanderen - Vlaams-Brabant

Bestaande molen

Karakteristiek

Naam
Weertmolen, Vanden Bempt Molens
Ligging
Molenstraat 43
3051 Sint-Joris-Weert (Oud-Heverlee)
op de Nethen
kadasterperceel B168
Vlaanderen - Vlaams-Brabant
Geo positie
50.796818, 4.651374 (Google Streetview)
Eigenaar
bvba Molens Vanden Bempt
Gebouwd
12de eeuw / 1510 / 1862
Type
Bovenslag watermolen
Functie
Korenmolen en elektriciteitsopwekking
Kenmerken
Tijdelijk ook papiermolen. Afdak boven het waterrad
Gevlucht/Rad
Metalen bovenslagrad onder afdak
Inrichting
Nog aanwezig
Toestand
Goed
Bescherming
niet,
Niet beschermd
Molenaar
Luc Weckhuysen, e-mail: luc.weckhuysen@skynet.be, tel. 016 47 71 11, fax 016 47 38 95; simon_weckhuysen@hotmail.com
Openingstijden
Op aanvraag
Database nummer
392
© Foto: Frans Van Bruaene, Laakdal, 15.03.2011

Beschrijving / geschiedenis

De molen bestond al in de 12e eeuw. Om de molen van het nodige water en het nodige verval te voorzien, wijzigde men de loop van het riviertje de Nethen. In 1551 gebeurde een heroprichting: dat gebouw bestaat nog steeds. Het onderslagrad werd in de 19de eeuw vervangen door een bovenslagrad.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Boon Peter, burgemeester te Sint-Joris-Weert
- 10.03.1846, erfenis: a) Boon PIerre, herbergier te Antwerpen, b) Boon Charles, molenaar te Sint-Joris-Weert, c) Boon Isabelle, echtgenote Decoster André, landbouwer te Sint-Joris-Weert, d) Boon Pauline, echtgenote Cockaerts Antoine en e) Boon Henri, studient te Leuven (overlijdenv an Peter Boon).
- 16.12.1847, verkoop: Boon-Decoster Charles Joseph, molenaar te Sint-Joris-Weert (notaris Roberti)
- 24.10.1878, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Charles Boon)
- 24.10.1878, mutatie: a) Boon Emilie (voor 1/4 n aakte eigendom), b) Boon Virginia (voor 1/4 naakte eigendom), te Sint-Joirs-Weert en c) Boon-Decoster Charles Jozef (voor 1/2 vruchtgebruik), zonder beroep te Sint-Joriis-Weert (testament)
- 28.03.1884, einde vruchtgebruik: a) Boon Emiel, molenaar te Sint-Joris-Weert en b) Boon Virginia, eigenares te Sint-Joris-Weert (overlijden van Charles Boon)
- 21.08.1908, verkoop: Vanden Bempt-Thielens Victor, molenaar te Sint-Joris-Weert (onderhandse akte)
- 22.09.1933, verkoop: Vanden Bempt-Noë Germain Marie Alexandre (°1904), molenaar te Sint-Joris-Weert (notaris Roberti)
- 01.04.1982, erfenis: a) Vanden Bempt-Tyberghien Victor René André, acutaris te Pulle, b) Weckhuyzen-Vanden Bempt, te Sint-Jori!s-Winge en c) Seré-Vanden Bempt Joseph Paul, te Kessel-Lo (overlijden van Germain Vanden Bempt)
- 21.12.1982, afstand: Weckhuyzen-Vanden Bempt Jozef Ferdinand, te Kessel-Lo (notaris Weyts)
- 2000: Weckhuyzen Luc, zoon van Jozef Wackhuyzen

Molenaar Charles Joseph Boon richtte in 1849 op het kadasterperceel B169c. een papiermolen op bij zijn graanmolen. Deze veranderde in 1856 in een kartonfabriek.
Het watermolengebouw (met de graan- en de papiermolen) brandde af in 1862. Bij de heropbouw werd enkel de graanmolen weer in gebruik genomen.

In 1908 kocht Victor Vanden Bempt, maalder bij de toenmalige eigenaar Emile Boon, de watermolen met de aanliggende gronden. De nieuwe eigenaar installeerde een gasmotor en een cilindermolen met een hogere maalcapaciteit. De activiteiten bleven niet beperkt tot bloem produceren. Er werd ook een kleine bakkerij opgericht en er werden veevoeders en meststoffen verkocht.

Van 1908 tot 1928 zorgde de watermolen ook voor de stroomvoorziening. Vele huizen hadden "een lamp". 'Tot 22 uur had iedereen licht. Dan werd het rad stilgelegd en ging overal het licht uit!

In 1933 nam zijn zoon Germain Vanden Bempt (°1904) het roer in handen en startte hij met de uitbouw van de molen. Van zuivere watermolen werd overgeschakeld naar een mechanische maalderij aangedreven door een dieselmotor (33 pk) in combinatie met het waterwiel.

In 1937 werden de gebouwen uitgebreid met een graanmagazijn en bijhorende kuiserij. Er kwamen ook 2 nieuwe cilindermolens bij.

Onder de oorlogsjaren werd de dieselmotor omgebouwd tot een armgasmotor omdat er toen zeer weinig dieselbrandstof verkrijgbaar was. Na de oorlog werden de bakkerij stopgezet en werd er gekozen om als industriële molen verder te werken.

Als vooruitstrevende maalder werd in 1950 beslist om het transport van de molenproducten te laten gebeuren door een "pneumatique" (transport door lucht), dit als eerste in België. Een nieuwe silotoren werd opgetrokken om de opslagcapaciteit van tarwe drastisch te verhogen.

Rond 1960 werden de veevoeders en meststoffen volledig afgestoten om door te gaan als zuivere bloemmolen.

In 1966 werd een volledig nieuw molengebouw opgetrokken en werden er nieuwe machines aangekocht in italië. Men kocht ook een bulkwagen om de bloem los te kunnen afleveren bij de bakkers.

In 1983 nam Jozef Weckhuysen, schoonzoon van Germain Vanden Bempt, samen met zijn zoon Luc Weckhuysen, het roer over. Onmiddellijk werd gestart met de bouw van bijkomende bloemsilo's en een kortmeelsilo. Er kwam ook een nieuwe combi-bulkwagen om zowel zakgoed als losse bloem samen te kunnen leveren.

In 1987 werd de opslagcapaciteit van de tarwe uitgebreid met 3 polyestersilo's.

De volledige graankuiserij werd vernieuwd in 1990 en de oude molengebouwen werden volledig gerestaureerd (het oudste gebouw dateert van 1551) en aangepast aan de huidige normen.

Een nieuwe 18 meter lange 60 ton-weegbrug werd in 1998 in gebruik genomen om de steeds langer wordende wagens te kunnen wegen.

Vanaf 2000 is het Luc Weckhuysen die de molen verder beheert. De maalcapaciteit werd verhoogd en de molen werd stapsgewijs op PLC-sturing gezet. In 2010 werd een nieuw metalen bovenslagrad geplaatst en de stuwen gerenoveerd. Het rad zorgt nu voor een stuk de stroom die de motormaalderij verbruikt. Deze werken werden zonder overheidssubsidies uitgevoerd.

Op zaterdag 27 april 2013 krijgt de molen in het Provinciehuis Boeverbos te Brugge het kenteken “Actieve Molen 2013” uitgereikt uit handen van Vlaams minister van Onroerend Erfgoed Geert Bourgeois (of zijn kabinetschef bij verlet). Deze nominatie gebeurde door het Molenforum Vlaanderen vzw (www. molenforumvlaanderen.be)  op basis van de volgende criteria: de molen als gebouw (uitzicht, toestand), de werking als molen (draaien en malen) & de inzet van de molenaar, de toeristische ontsluiting en de gelegenheidsactiviteiten.

Luc WECKHUYSEN

Aanvullende informatie

Intekendatum: 05.12.2003, 10 u.
Molen: Overijse (Vl.-Brab.), Molen van Terlanen - watermolen met ingebouwd houten onderslagrad op de Laan / Sint-Joris-Weert (Oud-Heverlee), Weertmolen, Vanden Bempt Molens - watermolen met ingebouwd metalen bovenslagrad op de Nethe
Bouwheer & ontwerper: Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Administratie Milieu-, Natuur-, Land- en Waterbeheer, Afd. Water, Waaistraat 1, 3000 Leuven (ing. Alfons November)
Opdracht: Ontwerp van 2 nevengeulen voor het herstel van vrije vismigratie op de Laan en Nethen in het Dijlebekken; 170 kalenderdagen
Plaats aanbesteding: Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Afd. Water, Waaistraat 1, 3000 Leuven

Ernst Gülcher, "De watermolen van Sint-Joris-Weert", in: Erfgoed Meerdael, (Geschied- en Heemkundige Kring van de gemeente Oude-Heverlee), IV, 2013, 2 (sept), p. 7-9.
Dit artikel schetst vanuit een ecologische en economische inslag de geschiedenis van de nog enige overgebleven (en werkende) watermolen in de gemeente aan de hand van foto's en illu

Literatuur

Werken
Ernst Gülcher, "De watermolen van Sint-Joris-Weert", in: Erfgoed Meerdael, (Geschied- en Heemkundige Kring van de gemeente Oude-Heverlee), IV, 2013, 2 (sept), p. 7-9.
M.A. Duwaerts e.a., "De molens in Brabant", Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961.
Herman Holemans, "Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 5: arrondissement Leuven (M-Z)", Kinrooi, Studiekring 'Ons Molenheem', 1994, p. 30-31.

Persberichten
Riet Evers, "Voor ons geen eenheidskorst. Hagelands Streekbrood weldra bij de bakkers", Het Nieuwsblad, 24.06.2004.
Erik Roosens, "Watermolen kan elektriciteit leveren. Honderd jaar geleden had dorp al groene stroom", in: Het Nieuwsblad, 14.05.2008.
Luk Collet, "Streekproducten vzw verwelkomt 100ste klant", in: De Streekkrant.
FG, "Hagelandse bloem voor heerlijke streekproducten", Het Nieuwsblad, 15.09.2012.

Mailberichten
Dirk Vansintjan, Rotselaar, 07.01.2013 (aangaande het nieuw rad voor de opwekking van groene stroom)Kris Goris, Overijse, 22.02.2010 aangaande de elektriciteitsopwekking (informant: de moeder van dhr. Luc Weckhuysen).

Overige foto's

Weertmolen, Vanden Bempt Molens, Sint-Joris-Weert (Oud-Heverlee), Foto: Donald Vandenbulcke, Staden, 06.04.2010 | Database Belgische molens
© Foto: Donald Vandenbulcke, Staden, 06.04.2010
Weertmolen, Vanden Bempt Molens, Sint-Joris-Weert (Oud-Heverlee), Foto: Donald Vandenbulcke, Staden, 06.04.2010 | Database Belgische molens
© Foto: Donald Vandenbulcke, Staden, 06.04.2010
Weertmolen, Vanden Bempt Molens, Sint-Joris-Weert (Oud-Heverlee), Foto: Niels Wennekes (1994) | Database Belgische molens
© Foto: Niels Wennekes (1994)
Weertmolen, Vanden Bempt Molens, Sint-Joris-Weert (Oud-Heverlee), Foto: Dirk Vansintjan, Rotselaar, 2011 | Database Belgische molens
© Foto: Dirk Vansintjan, Rotselaar, 2011
Weertmolen, Vanden Bempt Molens, Sint-Joris-Weert (Oud-Heverlee), Prentkaart Albert. Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Prentkaart Albert. Verzameling Ons Molenheem