Aan de Oude Watermolen, een zijweg van de Moorselbaan, op anderhalve kilometer ten oosten van het centrum van Aalst, staat nog de enige watermolen van de stad. Het gebouw ligt verscholen achter het recenter opgerichte woonhuis en tussen de bomen. Pas als je het pad (Oude Watermolen) opgaat, hoor je eerst de waterloop (de Molenbeek) en zie je het molengebouwtje aan de achterzijde. Het pad en de molenbrug worden gebruikt als doorsteek naar het achterliggend voetbalveld.

De molen werd opgericht voor 1473 door de abdij Ter Rozen en werd daarom ook "Molen Ter Rozen" genoemd. Jacob Dooreman, “gheseit Molenysere” nam in pacht van de erven Goosen Bierhals, "twee watermolenen ghestaen ende gheleghen deen by den andren op eenen Dam ende waterloop ten Roesen, daer af de eene es eene cooremolen ende dandre eene slachmolen, ende dit eenen termyn van neghen jaeren lanc”.
Beide molens waren verpacht voor 14 schellingen grooten, boven 8 zakken koorn, 24 stoopen raapsmout en 200 raapsbrooden ’s jaars.

Uit de penningkohieren van Aalst, 1572, f° 59 r°: "Jan van Nuwenhove is houdende in pachte vanden Roosen eenen cooren ende oliemuelen gheleghen te Mijlbeke daer vueren hij [aerlicx gheven moet neghen sacken coorens, getauxeert up 12schell. gr., 1 ame [inhoudsmaat van o. 155 1. - Verschueren] olie up 3 p. 10 schell. gr., 400 lysaetbroot up 6 schell, gr. thondert. Compt tsm. 14 p. 12 schell, gr."

Joost de Riddere had in 1711 de “meulens daer hy op woont in pachte van Mevrauwe d’Abdesse van den Roose”.
Jan van Herselaere was in 1660 pachter van den “coorenwatermeulen”.

Albert Daens, meester-bakker te Aalst, deed  op 4 oktober 1787 een aanvraag tot de oprichting van een graanwindmolen inn de praterij van Mijlbeke te Aalst, wegens aanhoudende droogte die de graanwatermolens buiten gebruik stelt. Tegen zijn voorstel rees verzet.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Declercq-de Crombeen Karel Louis, koopman te Aalst
- 1836, erfenis: de weduwe (overlijden van Karel Louis Declercq - verklaring op 01.01.1836)
- 12.11.1868, verkoop: Podevijn-Muylaert Pieter Joseph, landbouwer te Moorsel (notaris Breekysan). Hij kocht in 1873 ook de Drieveldenmolen, een stenen korenwindmolen, aan de Moorselbaan (zie aldaar).
- 14.03.1885, gift: zoon Podevijn-De Gheest François Marie Polydoor, molenaar te Aalst (notaris De Gheest)
- 20.04.1889, erfenis: de weduwe (overljiden van François Podevijn)
- 04.03.1890, huwelijk: Muls-De Gheest Charles, dokter te Oudegem (de vrouw was de weduwe van François Podevijn, de vorige eigenaar)
- 11.06.1891, verkoop: De Gheest Carolina Seraphina, zonder beroep te Oudegem (notaris De Gheest)
- 18.07.1902, verkoop: a) Cooreman Joseph Marie Pius Francis, priester op het eiland Ceylon en b) Cooreman Paul Justus Georges Marie, eigenaar te Brussel (notaris De Gheest)
- 01.03.1918, erfenis: a) Cooreman Paul Justus Georges Marie, geestelijke te Drongen, b) Dutry Emiel, priester te Luik en c) Dutry Paul, priester te Luik (overlijden van Joseph Marie Cooreman)
- 30.12.1919, afstand: a) Dutry Emiel, priester te Luik en b) Dutry Paul, priester te Aarlen (notaris Celaes)
- 16.04.1923, overdracht: vzw Sint-Jozefscollege, te Aalst (notaris Cruyt)
- 2014, eigenaar: Moens Carlos, Aalst

Bij de bevrijding in 1944 werd het molenwerk vernield, maar het gebouw kon hersteld worden.

Het bovenslagrad is verwijderd. Van het binnenwerk resteert nog de luias en het klauwwiel. Naast het luiwerk is er van binnenwerk ook nog een deel van de koning aanwezig. Deze wordt gebruikt als zuil. Het gerenoveerd gebouwtje wordt gebruikt als magazijn van de huurhouderij (koetsen, ceremoniewagens).

Lode Taeymans (°Turnhout 1874 - +Alken 1937) schilderde in 1900 de molen, nog uitgerust met zijn houten bovenslagrad. Deze jezuïet, schilder, architect en kunstcriticus was 17 jaar opvoeder in het Sint-Jozefcollege van Aalst en daarna tuchtprefect tot 1921.

In de bovenverdieping van het gebouw is een appartement ingericht. Op 25 juli 2017 werd er brand gesticht door de toenmalige huurder-bewoner. 

Lieven DENEWET, Herman HOLEMANS & Maarten OSSTYN

De Denderbode, 17, 24, 31 okt., 7 nov. 1858
Openbare verkoop van een graanwatermolen. Notaris Breckpot (Haaltert) gelegen te Aalst-Mijlbeke aan de Molenstraatpoort

De Denderbode, 5 mei 1892
Aalst. In den nacht van zondag op maandag 1 en 2 mei, is de schuur van den watermolen aan de Moorselschebaan te Aalst-Mijlbeke, totaal afgebrand.

De Volksstem, 22 mei 1938, p. 34
Vijftigste verjaardag van de grot van Lourdes te Aalst-Mijlbeek door Petrus van Huffel met verwijzingen naar een watermolen van de Abdij Ten Roosen.

Literatuur

Archieven
Rijksarchief Gent, Archief Raad van Vlaanderen - Correspondentie der Fiscalen, nr. 30.898.
Stadsarchief Gent, Penningkohieren van Aalst, 1572, f° 59 r°.

Werken
Paul Huys, "Dossiers over betwistingen rond molens in 1780-1787 (Uit het Archief van de Raad van Vlaanderen in Gent)", Molenecho's, jg. 26, 1998, p. 107-112.
J. Van Overstraeten, "Molens te Aalst en Aalter", in: Toerisme, XXIII, 1944, p. 72-74.
Adrie de Kraker & Frans Weemaes, "De grafelijke wind- en watermolens te Aalst, 1550 tot 1666", Molenecho's, XXV, 1997, 3, p. 132-162.
"Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Eerste aflevering. De arrondissementen Aalst en Dendermonde", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XIV, 1960, 3 (Gent, 1962);
Herman Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 1. Gemeenten A-B", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1996, p. 24.
Bertrand Verheyen, "Het erfgoed  van de architectenfamilie Taeymans", Turnhout, 2005; nieuwe editie 2009.
http://www.verheyen.net/taeymans/taeymans.htm
"Onze oude Hoeven en Molens", 1915.
I. Van Beugem, "De Beeldende kunsten te Aalst", Aalst, 1932, p. 110-114;
Litterae Annuae S.J., Brussel, 1935-1938, p. 88;
In Memoriam, in: De Bode van het H. Hart, 65, 1937, p. 193-195;
C. Digneffe ed., "Lodewijk Taeymans", Kortrijk, 1938;
M. Uyttersprot, "Ludovicus Taeymans", in: Mededelingen van de vereniging voor Aalsters Kultuurschoon, jg. 9/3, 1982, p. 4-11;
P. Neefs, "De architectuur van het college of de kracht van de eenvoud", in: 150 jaar Sint-Jozefcollege Turnhout, Turnhout, 1995, p. 52-55;
D. Butaye, "Lode Taeymans, schilder te Aalst", in: Het Land van Aalst, 48, 1996, p. 274-281;
J. Crick, "Van een pater die een schilder was. In memoriam", Gent, s.a.
Info Bertrand Verheyen, Bazel, 30.12.2008.
Jos Ghysens, "Geschiedenis der straten van Aalst", Aalst, Genootschap voor Aalsterse geschiedenis, 1986.
http:// aalstwaarisdetijd.forumup.be
Mailbericht Maarten Osstyn, Adegme, 19.03.2014.

Persberichten
De Denderbode, 17, 24, 31 okt., 7 nov. 1858
De Denderbode, 5 mei 1892
De Volksstem, 22 mei 1938, p. 34
TVDN, "Twintiger steekt eigen woning in brand", Het Laatste Nieuws, 26.07.2017.

Mailberichten
Maarten Osstyn Adegem, 02.09.2017.