Jaarlijks aantal asomwentelingen 2006: 1.800 2007: 25.764 2009: 120.432 2010: 110.544 2011: 3.157
Intekendatum: 27.04.2001 11 u. / 11 u. 15 (heraanbesteding van 17.12.1999, 11 u.) Molen: Denderwindeke (Ninove), Molen Ter Zeven Wegen - stenen bergmolen Bouwheer: Stad Ninove Ontwerper: Architectenbureau P. Gevers, Kasterlee Opdracht: Restauratie - perceel 1: bouwkundige werken; o/cat. D24, kl. 3; 220 werkdagen; perceel 2: molenbouwkundige werken; o/cat. D23, kl. 2; 220 werkdagen Plaats aanbesteding: Vergaderzaal van het stadhuis, Centrumlaan 100, Ninove Offertes: Perceel 1: Denys nv, Wondelgem, €455.772,70; Nijs P. nv, Deinze, €470.206,05; Aquastra bvba, Wevelgem, €520.232,40; perceel 2: Thomaes Molenbouw nv, Roeselare, €365.189,80 Toewijzing: Perceel 1: Nijs P. nv, Deinze; perceel 2: Thomaes Molenbouw nv, Roeselare
--------------------------------- Vlaams Parlement. Schriftelijke Vragen. Zittingsjaar 201-2012. Vraag nr. 537 van 22 juni 2012 van Dirk Van Mechelen aan Geert Bourgeois, Viceminister-president van de Vlaamse Regering, Vlaams minister van bestuurszaken, binnenlands bestuur, inburgering, toerisme en Vlaamse rand
Molen Ter Zeven Wegen Denderwindeke - Renovatie
Vlaanderen is de bakermat van de windmolens. Een groot aantal van de nog bewaarde windmolens heeft dan ook een beschermd statuut. Die bescherming voorziet in een aantal erfdienstbaarheden die erop gericht zijn om de molen goed te beheren, niet te ontsieren of te vernielen. Een windmolen is in feite een machine en de beste manier om in het onderhoud te voorzien is regelmatig gebruik. Het is dan ook van essentieel belang dat een molen maalvaardig is en dat er ook kan worden gemalen. Enkele jaren geleden werd de molen Ter Zeven Wegen in Denderwindeke vanuit die optiek grondig gerestaureerd. Recentelijk werd immers na positief advies van de administratie onroerend erfgoed voorzien in de renovatie van het nabijgelegen molenhuis. Deze renovatie heeft echter een bijzonder negatief effect, want het vergrote dakvolume zorgt ervoor dat de wieken niet meer kunnen draaien. Naar aanleiding van die vaststellingen had ik graag een antwoord gekregen op volgende vragen.
1. Op basis van welke argumenten werd gunstig advies gegeven voor de uitgevoerde renovatiewerken? 2. Op welke manier werd bij de beoordeling van het dossier rekening gehouden met de maalvaardigheid van de molen en met de opgelegde erfdienstbaarheid om de molen maalvaardig te houden? 3. Welke maatregelen zal de minister nemen om ervoor te zorgen dat deze situatie ongedaan kan worden gemaakt, zodat de molen terug kan draaien? 4. Wie zal de kosten moeten betalen die gepaard gaan met het opnieuw creëren van een situatie waardoor de molen kan draaien? 5. Werd het dossier beoordeeld door een erfgoedconsulent gespecialiseerd in molens of gebeurde de beoordeling door iemand anders? Zal dat systeem in de toekomst ook nog blijven bestaan? 6. Bestaat er een afwegingskader of aftoetsingslijst waarop erfgoedconsulenten zich kunnen baseren bij de beoordeling van dossiers? Is dat afwegingskader globaal of per type (bijvoorbeeld windmolens)? 7. Welke maatregelen zal de minister nemen om ervoor te zorgen dat in de toekomst adviezen worden uitgereikt waarbij rekening wordt gehouden met de door de Vlaamse overheid opgelegde erfdienstbaarheden?
-------------- Geert Bourgeois Viceminister-president van de Vlaamse Regering, Vlaams minister van bestuurszaken, binnenlands bestuur, inburgering, toerisme en Vlaamse rand Antwoord op 31.08.2012 op vraag nr. 537 van 22 juni 2012 van Dirk Van Mechelen
1. Op 3 juni 2007 verleende Onroerend Erfgoed een gunstig advies op de stedenbouwkundige aanvraag voor de verbouwing van het molenhuis waarbij de woning zou heropgebouwd worden in een sobere hedendaagse architectuur onder plat dak. Ruimtelijke Ordening weigerde diezelfde stedenbouwkundige aanvraag op 19 september 2007, onder andere omwille van het plat dak. Een nieuw ontwerp met een zadeldak werd door de aanvrager voor preadvies aan zowel Ruimtelijke Ordening als Onroerend Erfgoed voorgelegd. Om tegemoet te komen aan de voorwaarden van ruimtelijke ordening alsook aan de vraag van de aanvrager, werd met het toenmalige ontwerp inclusief zadeldak ingestemd, waarbij de impact van dit dakvolume op de windvang werd onderschat op basis van de voorgelegde plannen. Op 25 november 2008 bracht Onroerend Erfgoed vooralsnog een ongunstig advies uit omdat het toenmalig voorgelegde ontwerp zich typologisch niet integreerde in de omgevende context. Door het voorzien van korfbogen boven de grote raam- en poortopeningen, oeil-de-boeufs, dakkapellen, verschillende raamtypes en metselwerk in visgraatmotief was er geen eenheid in stijl meer en al helemaal geen sprake meer van een sobere architectuur, zoals voordien gevraagd. Toen op 9 maart 2009 een nieuwe stedenbouwkundige aanvraag werd ingediend waarin tegemoet werd gekomen aan de eerder gegeven opmerkingen, gaf Onroerend Erfgoed een gunstig advies. 2. Bij het herbouwen van de molenaarswoning zijn er twee knelpunten ontstaan die het maalvaardig houden van de molen verhinderen. Enerzijds belemmert het dakvolume bij de overheersende zuidwestenwind een optimale windvang en anderzijds ook het draaien van de wieken, die dan immers de dakrand zouden raken en dus schade aan zowel de woning als aan de molen zou toebrengen. Bij het beoordelen van de verschillende bouwaanvragen werd op basis van de voorgelegde plannen te weinig rekening gehouden met de nadelige gevolgen van het aanbrengen van het zadeldak op de windvang voor de molen. Er werd verkeerdelijk vanuit gegaan dat bij het uittekenen van het dakvolume de architect voldoende rekening had gehouden met de lengte, de aerodynamische vorm en de stand van de wieken. 3. Sinds mei 2011 had mijn administratie al enkele keren overleg met de eigenaars van de woning, de architect en de gemeente om een oplossing te vinden voor het probleem. Ondertussen hebben de eigenaars van de woning mee ingestemd om op eigen kosten een beperkt deel van het dak af te breken zodat de wieken van de molen weer kunnen draaien. Wanneer de molen weer kan draaien bij zuidwesten wind zal gemonitord worden of de beperkte windvang al dan niet voldoende is om de molen te laten malen. Indien blijkt dat malen niet meer mogelijk is, zal bekeken worden welke oplossing het meest geschikt is. Er wordt daarbij gedacht aan het aanpassen van het wiekensysteem, dan wel aan het uitbreiden van de gebruiksmogelijkheden van de al aanwezige dieselmotor of eventueel aan het bijplaatsen van een elektromotor. 4. Zoals al vermeld zullen de kosten voor het gedeeltelijk afbreken voor het dakvolume worden gedragen door de eigenaars van de woning. De Vlaamse overheid kan via premies tegemoet komen in de kosten voor het optimaliseren van de motoren. 5. Bij de technisch-inhoudelijke beoordeling van beheersvragen is voldoende geregeld dat erfgoedconsulenten zich laten begeleiden door vakspecialisten. 6. De technisch-inhoudelijke beoordeling van beheersvragen wordt onderling afgestemd aan de hand van richtlijnen en aftoetsingskaders. 7. Zoals al vermeld zal mijn administratie werken aan een beheersinstrumentarium om de adviesverleningen te optimaliseren.
-----------------------
Jimmy Godaert, "Nieuwe wind voor de molens van Ninove", Editiepajot, 23.09.2014. Ingezonden foto Op vraag van de erfgoedraad besliste de gemeenteraad van 25 april 2013 een molencommissie op te richten. Na anderhalf jaar worden de resultaten van de nieuwe molenpolitiek stilaan zichtbaar. Ninove bezit op dit moment twee windmolens: de Wildermolen van Appelterre-Eichem en de Molen ter Zeven Wegen van Denderwindeke (via erfpacht). Een aantal vrijwillige molenaars zorgt er voor dat de molens regelmatig draaien en bezocht kunnen worden. Zij waren vragende partij voor de oprichting van een molencommissie. “Er was nood aan duidelijke afspraken voor een beter en veiliger beheer en onderhoud van de molens”, vertelt schepen van Patrimonium Henri Evenepoel. “Door de deskundigheid van de leden van de molencommissie hopen we dat onze windmolens meer bezoekers zullen aantrekken en een toeristische meerwaarde voor onze stad kunnen bieden.” Een grote slokop in het stadsbudget zijn de windmolens niet, maar elk jaar dienen er toch een aantal onderhoudswerken te gebeuren. “Af en toe moet al eens een onderdeel vervangen worden”, verduidelijkt Jo Bracke, woordvoerder van de molenaars. In de molen van Appelterre bijvoorbeeld dienen binnenkort alle spieën van de askop en alle teerlingblokken vervangen te worden. In de molen van Denderwindeke is de molenvang (molenrem) aan een onderhoudsbeurt toe. Deze werken zullen gefinancierd worden met de onderhoudspremie van het Vlaamse Gewest. Met advies en begeleiding van Mola (het provinciaal molencentrum) voert het stadsbestuur dit jaar een wettelijk verplichte risicoanalyse op de beide windmolens uit. Daarnaast werden de molens lid van Monumentenwacht Oost-Vlaanderen. Er komt ook een nieuwe vorm van beheer voor de beide windmolens. Tot nu toe had elke windmolen zijn eigen molenaars. Voortaan wordt een pool van molenaars verantwoordelijk voor de twee molens samen. Zo zullen ze beter onderhouden worden, vaker draaien en makkelijker toegankelijk zijn. Met elke molenaar die lid is van de pool zal een afsprakennota, met rechten en plichten, opgesteld worden. De stad hoopt de pool de komende jaren te kunnen uitbreiden met nieuwe molenaars en lanceert daarom een oproep naar mensen die het eeuwenoude ambacht willen leren. Op 18 oktober 2014 starten nieuwe cursussen meester-molenaar en molengids, georganiseerd door Molenforum Vlaanderen. “De stad zal de kostprijs van deze cursussen, respectievelijk 150 euro en 120 euro, terugbetalen aan wie slaagt en toetreedt tot de pool van molenaars”, promoot schepen van Cultuur Veerle Cosyns de molenaarsstiel. De twee volgende zondagen is er opendeurdag in de Ninoofse windmolens. Zondag 28 september wordt in samenwerking met VVV Ninove een nieuwe editie van de ‘Tabaksroute’, een ruiter- en menroute van 36 km langs Ninoofse deelgemeenten, georganiseerd, met start op de weide rechtover de Wildermolen in Appelterre. Om 14 uur kan je gratis deelnemen aan de Molenwandeling met gids. Vertrekken doe je aan de Wildermolen in Appelterre. Via Pollare gaat het naar de Molen ter Zeven Wegen in Denderwindeke en terug, een fikse tocht van 12 km door prachtige (molen)landschappen. Zondag 5 oktober zijn de twee windmolens open in het kader van de Oost- en West-Vlaamse Molendag. De opendeurdagen vinden telkens plaats van 10 uur tot 18 uur. Wie meer uitleg wil over de hogergenoemde termen zoals teerlingblokken en molenvang is van harte welkom. Meer info? - dienst cultuur, cultuur @ ninove.be, 054 313291 - Jo Bracke (molenaar), 0496 35 39 55
----------------------------
Rijksarchief Gent, Notariaat Henrij G.J. Beuers (Ninove), NOT303 (21) min. 2204, 2213 en 2215 (21.08.1813, 07.10.1813) Verkoop via de rechtbank (21 augustus 1813) van een windmolen te Denderwindeke (Renderstede) op verzoek van o.m. Petronilla Derdelincx, weduwe Maximiliaan d'Hauwer te Denderwindeke en kinderen en inwoners van Beveren. Tweede verhoging op 7 oktober 1813: aan Pieter Jan de Smet (molenaar te Denderwindeke) voor 3528 frank. Verdere verhogingen tot 4200 frank. Aan Pieter Jan de Smet.
Aankondiging Moulin à vent à vendre Le notaire Beuers, résidant à Ninove, commis par jugement rendu par le tribunal civil à Audenaerde du quatorze juillet 1813, procédéra le 2. octobre 1813 à une heure de relevée, à la maison et cabaret de JB Roosens, sur la place à Denderwindeke, à l'adjudication définitive d'un moulin à vent sis audit Denderwinde, au hameua Renderstede. A la requête d'Anne-Marie van Snick, particulière, domiciliée à Beveren; et Pierre Bardaens, boulanger, aussi demeurant à Beveren, ce dernier en qualité de tuteur de Marie-Jeanne, Bernardine et David van Snick, enfans mineurs de feus Josse et de Catherine Warlocqui, décédés à Denderwindeke; et en présence d'Egide Thienpont, culitvateur, demeurant audit Denderwindeke, leur subrogé-tuteur, ensemble pousuivans de la vente; Et de Petronille Derdelinckx, veuve de Maximilien D'hauwer, cultivatrice, demeurant audit Denderwindeke, tant en nom propre que continue mère et tutrice de ses enfans mineurs, nommés Marie-Thérèse, Victoire et Lucie D'hauwer, procréés pendant son mariage avec ledit Maxilien D'hauwer, et en présence de sieur Adrien D'hauwer, meunier, demeurant à Appelterren, leur subrogé-tuteur, ensemble co-licitans de ladite vente. Uit: "Affiches, annonces et avis divers de Gand, département de l'Escaut", 19 oktober 1813 (stak bij de minuut).
-------------------
Volksverhalen
Molenaar hoort hemelschone muziek tussen twee windmolens
Wantjen de Mulder kwam eens op een helderen nacht van zijn steenen molen naar den “Schoonen God” (houten molen). Als hij ten halven van d’Heirestraat (huidige Heirebaan) was, hoorde hij in eens een hemelschoone muziek boven zijn hoofd in de lucht, als of er vele vrouwen en meisjes samen zongen. Hij was door den zang zoodanig meegesleept, dat hij, zonder het te weten, zijn huis voorbijging tot in den Rottenbosch. Hier hield het gezang plotseling op, en er werden wel honderd manden meel over zijn hoofd gegoten en rond hem dansten wel duizend katten, die allen miauwden en schreeuwden.
Zegspersoon: de kleinzoon van “Wantjen de Mulder”, molenaar op de Stenen Molen te Denderwindeke. Opgetekend door M. Van Wilder in 1888-’90. Aangezien “Wantjen de Mulder” een volkse bijnaam is, is zijn ware identiteit - en dus ook die van zijn kleinzoon - nog moeilijk te achterhalen. Nochtans kennen we de namen van de eigenaars-molenaars vanaf 1830: Pieter-Jan De Smet-Fontaine (tot ca. 1850); Louis De Smet-Van Cauter (tot 1864); Charles Mertens-Langendries (tot 1878); Remy Mertens (tot 1884); Frans Maes (tot 1921).
Bron: A. De Cock, Vlaamsche sagen uit den volksmond, Amsterdam, 1921, p. 25.
Sagenmotieven: geestenwereld - luchtgeesten - wilde jacht met muziek.
Molengegevens: 1) Molen ter Zeven Wegen, Stenen Molen, stenen bergmolen, korenmolen, Heirebaan 24, gebouwd in 1790, bestaat nog; 2) Schonen God-molen, staakmolen, korenmolen, Schonen God, gebouwd in 1788 en gesloopt in 1931.
Literatuur
Archieven en landkaarten - Rijksarchief Gent, Notaris Ferdinand Sebastiaan van Oudenhove (Ninove), 20.04.1807. - Rijksarchief Gent, Notariaat Henrij G.J. Beuers (Ninove), NOT303 (21) min. 2204, 2213 en 2215 (21.08.1813, 07.10.1813) - Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) - Plan parcellaire de la commune de Denderwindeke : avec les mutations,publié avec l'autorisation du gouvernement sous les auspices de Monsieur le Ministre des Finances par P. C. Popp (1845-1847). - Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
Uitgegeven bronnen - "Affiches, annonces et avis divers de Gand, département de l'Escaut", 19 oktober 1813 (exemplaar in: Rijksarchief Gent, Notariaat Henrij G.J. Beuers (Ninove), NOT303 (21) min. 2204, 2213 en 2215 (21.08.1813, 07.10.1813)
Werken - Souffreau Georges, "Geschiedenis van de twee houten korenwindmolens Oude Molen (voor 1257-1919) en Wildermolen (1802-vandaag) en van de vroegere pachthoeve Hof ter Klei (voor 1226-1902) te Appelterre-Eichem", Woubrechtgegem, 2017, 160 p. - Souffreau Georges & Borighem Guy, "Genealogische gegevens van de molenaarsfamilie d’Hauwe". - Schokkaert Ben & vzw Fonteintjesmolen, "Stad van drie malende molens. Ninove", Gent, Provincie Oost-Vlaanderen, 2021 (reeks "Erfgoedsprokkels") - De Meyer Andre, De Ville Bart, Herremans Clement, Vande Winkel Georges & Vande Winkel Roel & Van Waeijenberge Frederic, "Denderwindeke in beeld: twee eeuwen dorpsgeschiedenis 1796-1996", Denderwindeke, Davidsfonds Denderwindeke, 1997, 365 p. (met een 10-tal pagina's over de Winnikse molens). - Denewet Lieven, "Vijf Oost-Vlaamse moleninhuldigingen in 2006", Molenecho's, jg. 34, 2006, 4, p. 236-245. - Vande Winkel Georges, "Molen ter Zeven Wegen of Stenemolen te Denderwindeke (van bouw einde 18e eeuw tot demontage en herbouw)", in: "Het Land van Aalst", Aalst, 2006, nr. 2, p. 139-146. - Denewet Lieven, "Vijf ontmantelingen als aanloop tot restauratie (Ramskapelle, Mullem, Bikschote, Denderwindeke, Herkenrode)", in: Molenecho's, jg. 29, 2001, 3, p. 118-123. - Denewet Lieven, "Ontmantelingen als aanloop tot restauratie - 2" (Bikschote, Boechout, Denderwindeke, Geel, Harelbeke, Pittem, Zarren), in: Molenecho's, jg. 30, 2002, nr. 3, p. 83-89. - D(e) K(inderen) E(ls), "De stenen molen van Denderwindeke en de watermolen 't Fonteintje te Meerbeke", in: De Belgische Molenaar, jg. 72, 1977, p. 22-23. - Bauters Paul, "Eeuwen onder wind en wolken. Windmolens in Oost-Vlaanderen", Gent, Provinciebestuur, 1985. - Denewet Lieven, "Honderd Bespookte Molens in Vlaanderen. Honderd molensagen van de Kuststreek tot het Maasland", in: Molenecho’s, XX, 1992, nr. 2-3. - Bauters Paul, "Oostvlaams molenbestand 1986", Gent, 1986 (Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen. Bijdragen, nieuwe reeks, 25). - D(e) K(inderen) E(ls), "Bij het overlijden van Leon De Leeuw", in: De Belgische Molenaar, jg. 78, 1983, p. 292, 309. - Vande Winkel Georges, "Stenemolen in weer en wind", in: 't Klokzjiël: dweis mor welgesinjd, 1982, nr. 9, p. 8. - Verpaalen John, "Waar geen hulp nog baat", in: Levende Molens, IV, 1981, nr. 24, p. 336. - "Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Eerste aflevering. De arrondissementen Aalst en Dendermonde", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XIV, 1960, 3 (Gent, 1962). - Holemans Herman, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 2. Gemeenten D-E", Rotem, Studiekring Ons Molenheem, 1998, p. 25-26. - Verpaalen John, "Problemen rond de klassering van de Stenemolen te Denderwindeke", in: De Belgische Molenaar en Levende Molens, jg. 77 (1982), nr. 3 (maart), p. 61-62. - Werkgroep Oost-Vlaanderen, "Twee Oost-Vlaamse bovenenkruiers worden plechtig ingedraaid, Molen Ter Zeven Wegen van Denderwindeke - Witte Molen van Sint-Niklaas, in: "Levende Molens", jg. 28, nr. 3, maart 2006, p. 30-31. - Mola, "Aantal asomwentelingen van Oost-Vlaamse molens in 2010", in: /West-/Vlaams Molenblad, jg. 27, 2011, 1, p. 51.
Persberichten - "De stenen molen in Denderwindeke", in: Ninove-Info, V, 1982, nr. 5, p. 9-10; nr. 6, p. 12; - Nele Vermoesen, "Molen maalt weer. Restauratie van 1 miljoen euro afgerond", in: Het Nieuwsblad, 21.04.2006 - "Vier Oost-Vlaamse moleninhuldigingen in 2006", in: Molenecho's, XXXIV, 2006, 3; "Voor en na. Molen ter Zeven Wegen te Denderwindeke opnieuw maalklaar", in: Ninove-Info, april 2006, p. 4. - Marc Lion, ,,Deze molen moet binnen twee jaar terug maalvaardig zijn''. Volledige restauratie Winnikse ,,Molen ter Zeven Wegen'' gestart", in: Het Nieuwsblad, 11.04.2002 - Marino Verbeken, "Molen draait weer wekelijks", in: Het Laatste Nieuws, 16.01.2009, p. 15. - "Molen Ter Zeven Wegen draait weer wekelijks", De Streekkrant, 05.02.2009. - Hans Vanopdenbosch, "Open Monumentendag 2009... 'Zorg' dat u er zeker bij bent", in: Het Nieuwsblad, 08.09.2009. - Claudia Van den Houte, "Nieuw dak molenaarswoning staat in de weg. Stenenmolen draait al half jaar niet", Het Laatste Nieuws, 18.06.2012, p. 19. - HVN, "Molentochten in Denderwindeke", 18.05.2013. - HVN, "Open Monumentendag met het beste van de voorbije 24 jaar", Het Nieuwsblad, 08.09.2013 (dig.). - Jimmy Godaert, "Nieuwe wind voor de molens van Ninove", Editiepajot, 23.09.2014. - VMD, "Molencommissie zet windmolens in kijker", Het Nieuwsblad, 24.09.2014. - HVN, "10 jaar Tabaksroute", Het Nieuwsblad, 26.09.2014. - Rudi De Koker, "Kwieke molens voor leerlingen derde graad", Het Nieuwsblad, 16.05.2016.
Mailberichten - Georges Souffreau, Woubrechtegem, 17.10.2016 (over de verkoopsadvertentie van 1813) - Paul De Meulemeester, 03.06.2012. - Georges Vande Winkel, heemkundige te Denderwindeke, 07.09.2021.
|